بررسی تاثیرات شیوههای ساخت و تزیین ظروف سفالی و سرامیکی صفوی بر نمونههای ساخته‌شده در دوره قاجار

مطالعه و بررسی ظروف سفالی ایران، افزون‌بر آشنایی با فرهنگها در سلسله‌ها و ادوار مختلف، تداوم تاثیرات این هنر را در هر دوره آشکار میسازد. شیوه‌های ساخت و تزیین (بهویژه درخصوص نقوش به‌عنوان عنصر اصلی تزیینی در سفالینهها) بارزترین اسناد تداوم تاثیرات در این اشیا هستند. در مقاله پیش رو با مطالعه و مقایسه تعدادی از سفالینههای صفوی و قاجار تاثیرات شیوههای ساخت و تزیین و همچنین تاثیرات طرح و نقش سفالینههای صفوی بر ظروف سفالی و سرامیکی قاجار بررسی میشود. نتایج این تحقیق نشان میدهد که در میان انواع ظروف سفالی و سرامیکی تولید‌شده در دوره صفوی شیوه ساخت و تزیین ظروف سفیدآبی، ظروف فیروزه‌ای با تزیینات قلمسیاه (دسته اول از ظروف کوباچه) و ظروف زرینفام و ظروف گامبرون در دوره قاجار تداوم داشتهاند و تاثیرات آن‌ها در شکل، رنگ و طرح و نقش نمونههای قاجاری کاملاً ملموس است. اما در میان انواع سفالینههای قاجار گروهی از ظروف سرامیکی پلیکروم نیز بهمیزان زیادی در این دوره تولید شدهاند که، اگرچه ازنظر شیوه ساخت تغییر چندانی نکرده‌اند، ازنظر نقش و رنگ و شیوه طراحی با ظروف پلیکروم صفوی تفاوت دارند و ویژگیهای مختص دوره قاجار را به نمایش میگذارند. البته طرح و نقش برخی از نمونههای تولید‌شده این نوع سفالینه در دوره احیاگری نیز موضوعاتی ملهم از تاریخ و سفالینه‌‌های صفوی دارند. ظروف شبیهسازی‌شده از چینیهای مینایی چین نیز قسمت عمدهای از تولیدات این دوره‌اند که در دوره صفوی تولید نمیشدهاند. همچنین کپی‌های ظروف ایزنیک برای مجموعهداران اروپایی گروه دیگری از تولیدات این دوره‌اند.روش این تحقیق توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بوده و روش گردآوری اطلاعات آن، کتابخانهای و همچنین براساس مطالعات میدانی استوار است.