سنجش تناسبات رنگی در قالی ایرانی(مطالعه موردی: قالی صفوی)

سنجش نحوه ی کاربرد رنگ درقالی قادراست تا دریچه ای به سوی نگرش طراحان و نحوه ی اندیشیدن آنها به رنگ درقالی، بگشاید. در تحلیل قالی، گذشته از جنبه ی کاربردی، رنگ و نحوه ی کاربردآن، در بعد زیبایی شناختی قالی مورد توجه قرارمی گیرد. هدف از این پژوهش این است که با درنظر داشتن تاثیر رنگهای نوری بر ادراک مخاطب از رنگ در قالی، روشی برای سنجش تناسبات رنگی ارایه شود. روش پژوهش تجربی(آزمایشی)است و پژوهش با درنظر داشتن خاصیت پراگندگی رنگ در قالی که درنتیجه ی پراکندگی طرح و حضور رنگ غالب در زمینه اتفاق می افتد؛ و همچنین با تکیه برنظریه ی رنگ آگدن نیکولاس رود و فرانس گریتسین انجام شده است. پژوهش با مطرح کردن فرضیه ی ارتفاع رنگی در قالی، ازطریق مطالعه موردی سه نمونه از قالی های دوره صفوی، با استفاده از نرم افزار تحلیل رنگ ایمیج جی، طی دو آزمونِ سنجشِ میزان زینه(فام)و اشباع رنگ، و سنجشِ زینه-ی(فام)تاریک و روشن، به آنالیز رنگی پرداخته است. مقاله در پی پاسخ به این سوال که آیا اصول کاربرد رنگ در قالی از قانونی تبعیت می کند یا خیر؟؛ اشاره می کند که رنگها در قالی به صورت لایه هایی درهم تنیده بکار رفته اند، و تنها درصورت آنالیز قابل تشخیص هستند و در قالی با ایجاد خطای دید عمل کرده و احساسی از بعد تداعی می کنند. از این روی نتایج پژوهش نشان می-دهد که یکی از مهمترین پدیده ها در رنگ آمیزیِ قالی، پدیده ای موسوم به ارتفاع رنگی است. این امر با استفاده از رنگ های دارای تضادِ اشباع به عنوان حاشیه ی طرح ها، برای پدیدآوردنِ نوعی ژرفای مجازی درقالی، از طریق افزایش فواصل رنگی، جهت حذف تضادهمزمانی به دست می آید. استفاده از این روش می تواند با راهنمایی طراحان، در آزمودن رنگهای متناسب درطراحیِ قالی، به غنای رنگ آمیزی قالی ایرانی بیفزاید.