تفسیر ساختاری از مبانی فلسفیِ «نظام فیض» به‌عنوان یکی از عوامل حرکت ساز بر بازیابی آرایه اسلیمی در عصر عباسیان

مقاله بابیان این فرضیه که حرکتِ «ساختار ساختارها» عاملی بر جنبشِ ریزساختارهای تابعه و نظاماتی مانند آرایه‌های معماری است؛ به تفسیر موضوع می‌پردازد. برای این منظور، ضمن بررسی دوران زمامداری عباسیان، به‌عنوان عصری که حرکت ساختار ساختارها به حد مطلوبی از شکوفایی رسید؛ به نمودهایی از ساختارهای شکوفا در این عصر همچون فلسفه و نظاماتِ آن، به‌طور خاص «نظامِ فیض» می‌پردازد. هدف این تحقیق، تفسیر و بررسی نظامِ فلسفی فیض در قالبِ ساختاری محرکْ بر ریزساختارها و اختصاصاً به‌عنوان عاملی بر بازیابی اسلیمی است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که آیا رابطه‌ای بین مبانی فلسفی نظام فیض و آرایه اسلیمی قابل کاوش است؟ روش پژوهش، تاریخی تفسیری است که در قالب استنباطی از نوع داده بنیاد به بیان موضوع می‌پردازد. داده‌های مورد استناد به‌صورت اسنادی و مروری، جمع‌آوری‌شده‌اند. نظام استدلال پژوهش، استقرایی قیاسی است. الزام به شناخت جنبه‌های نظری، عملی و ساختاریِ رواج دهنده اسلیمی در عصر عباسیان به‌عنوان ضرورت اجرایی این تحقیق در نظر گرفته‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که شکوفایی ساختار ساختارها، عاملِ بر جنبشِ ساختارهای تابعه است. هنر و به‌طور خاص آرایه‌های معماری هم به‌عنوان یک ریزساختارِ متاثر از کلان ساختارها، به تاسی از نظامات مختلف به تکاپو و حرکت می‌آیند. منشا اسلیمی در عصر عباسیان که بر دو ریشه پالمت و ساسانی قابل‌تمییز است، دارای شباهت‌هایی از جنبه‌های جوهری، صدوری و حرکتی با نظام فلسفی فیض است؛ که نتایج این تحقیق در سه مقام حرکتی به آن‌ها می‌پردازد. نهایتاً، این مقاله بیان می‌کند یکی از دلایلِ بازیابیِ اسلیمی در عصر عباسیان می‌تواند متاثر از حرکت سایر نظامات و ساختارها، بالاخص نظام فیض، به‌عنوان عاملی صورت‌ساز و حرکت آفرین در نظامِ اسلیمی بوده باشد. این موضوع با ارائۀ سه قالبِ فرمی در صورت اسلیمی تفسیر می‌گردد.

structural interpretation of philosophical fundamentals of the nature of faith, as a factor that affected the re finding nature of arabesque in the abbasid era

as a hypothesis is presented in this article: the motion of «structure of structures» is a factor that affected the movement of both sub structures and arrays such as architectural ornaments. in the abbasid era, philosophy was a macro structure that penetrated other structures. in this epoch, some structures like literature, philosophy, fiqh, and kalam were flourished. subsequently, philosophy as a flourished structure had some effects on the motion of arrays. the «nature of faith» is an array in islamic philosophy from a hellenistic root that was activated by the movement of philosophy. the «nature of faith» was welcomed in muslim societies, because it had similarities to islamic principles. jan mukarovský as a theorist has believed that the motion of structure has affected the moving of other structures. undoubtedly, the movement of philosophy had involved different arrays in early islam. this idea has interoperated on ornaments of architectural space in the abbasid era. arabesque is an islamic ornament that has two patterns; vegetative and geometrical. the article focuses on the vegetative pattern of arabesque that has been used in architectural space as a wall ornament. the paper aims to explain «nature of faith» as a reason for re finding arabesque. the article>s necessity is cognition of both theoretical and practical framework of re finding arabesque in the abbasid epoch. the research method is historical interpretive, with three layers: description, analysis, interpretation in the argument part. the first layer narrates the theoretical subjects related to this issue. the second layer analyzes the received information in two phases. the primary phase illustrated the framework of the nature of faith in a pattern. the advanced phase set the analogical pattern for testing the hypothesis of this article. as proof for applying this method, the paper used the approach of saussure in the linguistics paradigm. the linguistics paradigm has three patterns. the semiotics pattern is one of these. the semiotics pattern is organized of both syntagmatic and paradigmatic frames. this article paraphrases the semiotics frames according to the form of arabesque as form analysis. the third layer interprets both form patterns and the structural framework of arabesque. the question of this research is: is there a relation between the «nature of faith» and the form of arabesque? in conclusion, when the structure of structures is moved, other structures will be moved. islamic civilization in the third and the fourth centuries ah had faced a fact that had changed the structure of both philosophy and science. this change has had been based on variable changes that their effects in other subjects like arts are illustrated. architectural arrays got impact from it as well. undoubtedly, arabesque had declined until the abbasid era. at this time, arabesque as a microstructure, like art was affected by other structures and motion.