|
|
|
|
بررسی اصول صفحه‌آرایی و تزئینات صفحات افتتاح قرآن‌های موزه شیخ احمد جامی (سده‌های 8 تا 13ق)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
گزیکی نزاد منیره ,شیخی علیرضا
|
|
منبع
|
نگره - 1401 - شماره : 61 - صفحه:5 -23
|
|
چکیده
|
موزه قرآن شیخ احمد جامی در شهرستان تربت جام، مجموعه‌ای کم‌نظیر از قرآن‌های خطی دارد. صفحات افتتاح این قرآن‌ها، با تزیینات و صفحه‌آرایی ظریف و سنجیده، قابل تامل و در خور اندیشه و مطالعه بوده که بر اعتبار و منزلت آنها تاکید نموده است. پژوهش حاضر، به بررسی اصول و قواعد بصری صفحات افتتاح مجموعه‌ای از قرآن‌های محفوظ در موزه شیخ احمد جامی از سده 8 تا 13 هجری پرداخته‌است. اهداف پژوهش حاضرعبارت است از: 1بررسی ارزش‌های بصری صفحه‌آرایی و تزیینات صفحات افتتاح وانجام قرآن‌های محفوظ در مجموعه شیخ‌احمد جامی2تطبیق صفحه‌آرایی و تزئینات این صفحات از قرن8 تا 13هجری. و سوالات این پژوهش عبارت است از:1. صفحه‌آرایی وتزئینات صفحات افتتاح در قرآن‌های محفوظ در موزه شیخ‌احمد جامی از قرن 8 تا13 هجری چه ویژگی‌هایی دارد؟2.وجوه افتراق و اشتراک در صفحه‌آرایی وتزئینات قرآن‌ها چگونه است؟این پژوهش با رویکرد کیفی و روش توصیفی و تحلیلی به انجام رسیده است. جامعه آماری قرآن‌های مجموعه شیخ‌احمد جامی و روش نمونه‌گیری، هدفمند با انتخاب موارد بارز و موارد مرزی و انتهایی انجام‌گرفته‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد ابتکار مذهبان دوره سلجوقی، تحریر حروف و علامات و حرکات خوش‌نویسی‌شده با حروف دقیق و سنجیده و ابعاد کتیبه مرکزی در این دوران وسیع‌تر بوده‌است. در عصر ایلخانی سبک کتابت وصفحه‌آرایی مصحف‌های قرآن کامل‌ترشد. صفحات اول قرآن تذهیب و بر اساس الگوهای هندسی تقسیم‌بندی شده و این اشکال با گردش اسلیمی‌ها کامل گشته و کتیبه و شمسه در این دوران رونق یافته است. در قرآن‌های کتابت‌شده عصر تیموری طلا و لاجورد از عوامل اساسی کار بوده‌است هم‌چنین خط ثلث در کتابت قرآن رواج یافته وحاشیه بیرونی(مقابل عطف) سطح وسیعتری را نسبت به حواشی دیگر به خود اختصاص می‌دهد. در نقوش صفوی تمایل به ایجاد ظرافت و پیچیدگی‌های اعجاب‌انگیز در تزیینات به چشم می‌خورد. رنگ غالب طلایی و لاجوردی والبته شنگرف، سبز، زرد و نارنجی نیز بیشتر به کار رفت. کاتبان با توجه به تناسب و توازن، میان اندازه‌ی سطح نوشته و اندازه صفحه، نسبت‌های هندسی را به خوبی ارزیابی کرده و از ابزارهای عملی و نظری لازم برای فضاسازی اندازه‌ی نوشته استفاده نموده‌اند. نوع کادربندی‌های مختلف وتقسیمات صفحه به بخش‌های مجزا نیزاز ویژگی‌های این دوره است.
|
|
کلیدواژه
|
صفحه‌آرایی، صفحات افتتاح، قرآن، موزه شیخ احمد جامی
|
|
آدرس
|
موسسه آموزش عالی فردوس, گروه هنر, ایران, دانشگاه هنر, دانشکده هنرهای کاربردی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
ar.sheikhi59@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
examining the principles of the layout of the opening pages of qur, ans in sheikh ahmad jami museum from the 8th to the 13th centuries ah
|
|
|
|
|
Authors
|
gezikinejad monire ,sheikhi alireza
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|