>
Fa   |   Ar   |   En
   بررسی ویژگی‌های بصری نگاره تبریز از کتاب بیان منازل و گونه شناسی عناصر ساختاریِ آن در قرن 10 هجری  
   
نویسنده بلیلان اصل لیدا ,دوستار فهیمه
منبع نگره - 1397 - شماره : 48 - صفحه:35 -53
چکیده    کتاب بیان منازل سفر عراقین سلطان سلیمان خان نسخه خطی مصوری است که توسط نصوح مطراقچی در قرن10ق/16م به جهت اهداف سیاسی-نظامی تالیف شده و به روایت مسیر لشکرکشی دولت عثمانی از استانبول به شهرهای غربی ایران و بالعکس می‌پردازد. این ترسیمات توجه محققان زیادی را از حیطه‌های مختلف هنر، معماری و شهرسازی به خود جلب نموده و اعتقاد برآن است که نگاره‌های این کتاب را می‌توان به عنوان مرجعی تصویری جهت شناخت ساختار و سازمان فضائی شهرهای مختلف در 500 سال گذشته به شمار آورد. یکی از ترسیمات مهم این کتاب به سال 944ق/1537م مربوط به شهر تبریز، پایتخت صفوی در زمان شاه طهماسب است.بنابر ادعای نگارندگان، نگارهٔ شهر تبریز به سبب اهمیت آن برای شاه سلیمان عثمانی براساس دقیق‌ترین اطلاعات وضع موجود ترسیم شده است. بنابراین هدف مقاله حاضر در گام اول بررسی ویژگیهای بصری نگاره‌های ترسیم شده از کتاب بیان منازل و در گام بعدی تبدیل یافته‌های بصری به زبان ترسیمی قابل درکی برای شناسایی عناصر ساختاری تبریز در قرن 10 ه.ق است.در این راستا مقاله حاضر در پی پاسخ به این 2 سوال اساسی است که؛ در نگاره‌های بیان منازل از چه ویژگی‌های بصری جهت ترسیم عناصر ساختاری شهرها استفاده شده است؟ و اینکه آیا با تحلیل این ویژگی‌ها می‌توان اقدام به گونه شناسی عناصر ساختاری شهر تبریز در دوره صفوی نمود؟ روش این تحقیق در گردآوری اطلاعات تاریخیتفسیری با رویکرد پدیدارشناسانه و تحلیلی– تطبیقی در تجزیه و تحلیل و تفسیر داده‌هاست.سرانجام بر اساس معیارهایی همچون الهام از مکاتب هنری مختلف، مکمل بودن متن و تصویر، زاویه دید، پایه هندسی ترسیمی، واقعی بودن عناصر، دید سه وجهی، مقیاس و نیز ویژگیهای شکلی، تمامی عناصر مصنوع ترسیم شده در نگارۀ تبریز به دو دستۀ عناصر معماری شامل؛ مذهبی، خدماتی، حکومتی و عناصر شهری شامل تجاری، محلات مسکونی و ارتباطی تقسیم گردیدند.
کلیدواژه تبریزِ اوایل صفوی، کتاب بیان منازل، نگاره تبریز، ویژگی‌های بصری، عناصر ساختاری
آدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز, دانشکده هنر و معماری, ایران, دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز, دانشکده هنر و معماری, ایران
پست الکترونیکی f.doustar@gmail.com
 
   Analysis of Visual Features of Tabriz Miniature of Beyani Menazil Book and Typology of Structural Elements of Tabriz City in the 10th Century A.H.  
   
Authors Balilan Asl Lida ,dostar fahimeh
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved