نگرش مجدد به نظریه مثل

ویژگی وحدت گرایی سیستمهای متافیزیکی ، که از یک نوع احساس درونی و فطری انسان ناشی می شود ،‌از دیرباز اندیشمندان این عرصه را به تکاپو واداشته است و همواره در ورای گوناگونیها و بیقراری ها ، دنبال امری ثابت و پایدار بودند . بر این اساس ، حکمت افلاطون مبتنی بر این است که محسوسات ظواهرند و نه حقایق و علم به آنها تعلق نمی گیرد بلکه محل حدس و گمان هستند و آنچه علم به آنها تعلق می گیرد عالم معقولات است .این نظریه خاص در باب مثل پیوند وثیقی با نظریه افلاطون درباره کیفیت علم انسان دارد و با توجه باینکه عالم دنیا را صرفا ظاهر و نمود می داند و حقیقت را در عالمی برتر و معقول جستجو می کند دستمایه های اندیشه عرفانی را فراهم می آورد . در سیر تکاملی این اندیشه، صدرالمتالهین بر مبنای تشکیک وجود و اختلاف به کمال و نقص و بعنوان ثمرات اصالت وجود ، تفسیر تازه ای از مثل ارائه می کند .