عقلانیت ایمان در اندیشه علامه طباطبایی

ایمان و چگونگی ارتباط آن با مسیله عقلانیت، همواره بعنوان یکی از محوریترین مسایل در میان فیلسوفان دین و پژوهشگران این عرصه مطرح بوده، بگونه‌یی که این مسیله موجب شکلگیری مهمترین مکاتب فکری و نحله‌های کلامی در اندیشه مغرب‌زمین و در میان متفکران مسلمان شده است. در این پژوهش تلاش میکنیم در پرتو اندیشه‌های علامه طباطبایی، با تحلیل و فهم صحیح نسبت به حقیقت ایمان و بیان مولفه‌ها و عناصر اصلی آن، جایگاه و نقش عقل در نظام اعتقادات دینی را تبیین نماییم.از آنجا که علامه برای علم و معرفت در عرصه ایمان نقشی اساسی قایل شده و علم را مقدمه ایمان دانسته‌اند، در تبیین رابطه میان عقل و ایمان، عقل را مقدم بر ایمان و ایمان را بخاطر برخورداری از جوهری معرفتی یکی از رهآوردهای مهم عقل معرفی نموده است. در عین حال، وی با پرهیز از هر گونه افراط و تفریط در این مسیله، ضمن اینکه برای عقل در عرصه ایمان و نظام اعتقادات دینی جایگاهی رفیع قایل شده و حتی حقانیت احکام قطعی عقل را مبنای حقانیت دین معرفی نموده است، از سویی با توجه به تاثیرگذاری ایمان در اراده و شعور انسان، معتقد است در پرتو حیات ایمانی، درکی عمیقتر و وسیعتر نسبت به حقایق دینی نصیب مومنین میشود. لازم بذکر است که ایشان نسبت به محدودیتهای ادراکی عقل در برخی از حوزه‌های معرفتی دین نیز بیتوجه نبوده و در آثار و نوشته‌های خود بویژه تفسیر المیزان‌ ‌آن‌محدودیتها را مورد توجه قرار داده است.