|
|
|
|
نسبت نظر و عمل با ملکات اخلاقی و تبدل ذاتی انسان در حکمت متعالیه
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
سعادتی خمسه اسماعیل
|
|
منبع
|
خردنامه صدرا - 1394 - دوره : 20 - شماره : 3 - صفحه:17 -30
|
|
|
|
|
چکیده
|
در حکمت متعالیه میان حکمت نظری و حکمت عملی رابطه هستی‌شناختی دقیقی وجود دارد. ملاصدرا بر پایه اصالت و تشکیک وجود، حرکت جوهری و حدوث جسمانی و بقا روحانی نفس به تبیین این رابطه و تبدل نفسانی ناشی از آن میپردازد. تاثیر و تاثر میان افکار و اعمال و نیات و خلقیات فرد طی فرایند حرکت جوهری نفس صورت باطنی و حقیقی انسان را شکل میدهد؛ انسانها ابتدای آفرینش از نوع واحدند ولی در باطن و در آخرت بسبب غلبه ملکات مختلف نفسانی تحت انواع مختلف ملکی، حیوانی، سبعی و شیطانی قرار میگیرند. تجسم صورت اخروی و بدن مثالی انسان نیز متناسب با ملکات نفسانی و اخلاقی وی خواهد بود، زیرا در آخرت اجسام سایه ارواحند. این همان مسخ باطن یا تجسد اخلاقِ اشاره شده در نصوص دینی است. در عین حال، حرکت جوهری نفس ـ چه در مسیر ملکی و چه در مسیر حیوانی، سبعی یا شیطانی‌ـ از سنخ لبس بعد از لبس است، زیرا منشا شقاوت باطنی و اخروی نیز نوعی اشتداد در فعلیت است. بنابرین، میتوان نتیجه گرفت که بر اساس مبانی و اصول حکمت صدرایی مسخ باطنی و اخروی انسان از سنخ انقلاب محال نیست.
|
|
کلیدواژه
|
ملکات اخلاقی ,حکمت متعالیه ,تبدل نفس ,حرکت جوهری ,Transcendent Philosophy ,Trans-Substantial Motion ,Soulish Change ,Moral Habits
|
|
آدرس
|
دانشگاه محقق اردبیلی, استادیار دانشگاه محقق اردبیلی, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|