رابطه نفس و بدن از نظر ملاصدرا

حکما رابطه نفس و بدن را به دو دسته کلی رابطه مرغ و قفس و رابطه ماده و صورت تقسیم می کنند. گرچه ملاصدرا نیز نفس را صورتی برای ماده بدن می داند، ولی بر خلاف سایرین که نفس را روحانیه البقا و الحدوث می دانسته اند، بنابر اعتقاد جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن نفس، نفس را در ابتدای پیدایش خود متعلق و نیازمند بدن می داند. وی همچنین معتقد است نفس در اویل همراهی خود با بدن برای انجام برخی امور خود مانند دیدن،‌ شنیدن و غیره به بدن نیاز دارد ولی پس از گذر از این مرحله بتدریج در اثر حرکت جوهری خود رو به استکمال می گذارد، تا جایی که برای بقای خود دیگر نیازی به بدن ندارد. همچنین در انجام امور خود مستقل خواهد شد، تا جاییکه کلیه ادراکات حسی، خیالی و عقلی نفس،‌ بدون کمک بدن میسر خواهد گشت. وی گرچه نفس و بدن را بعنوان دو هویت مستقل معرفی می کند ولی در واقع ایندو را بعنوان هویتی واحد معرفی می کند بطوریکه تشخص هر شخص را به نفس وی می داند. ملاصدرا معتقد است نفس از ابتدای پیدایش خود دائما در تغییر و تحول است تا جاییکه به ثبات برسد و به کمال خود نایل شود و چیزی که سبب استکمال و رشد درونی در وی می گردد افزایش میزان علم اوست که به درجه وجودی و شرافت نفس اضافه می کند و از آنجا که نفس هر بدنی ساخته و پرداخته همان بدن است، تناسخ محال است.