حرکت اجسام طبیعی در حکمت سینوی

مقاله حاضر ضمن تشریح مقوله حرکت از دیدگاه ابن‌سینا، اصول حاکم بر حرکت اجسام طبیعی را مبتنی بر آموزه‌های حکمت طبیعی سینوی و بر اساس توصیف و برداشت خاص نگارنده استخراج میکند. برای این منظور، ‌مطابق با تقسیم‌بندی جدید فیزیک مکانیک، بحث به دو بخش تفکیک میشود. نخست، موضوع علم‌الحرکات یا حرکتشناسی بدون توجه به علل و اسباب حرکت توصیف میشود. در این ارتباط، انواع حرکات مانند حرکات طبیعی (آزاد) و جبری (قسری)، حرکات انتقالی (اَینی) و دورانی (وضعی) و نیز کمیتهای تندی و کندی مورد بحث قرار میگیرند. بعد از آن، علم‌القوا یا نیروشناسی مطرح میشود. مفاهیم اساسی این موضوع یعنی «طبیعت» و «میل» در این بخش معرفی میگردد و نظریه ابتکاری میل ابن‌سینا با دقت و تفصیل بیشتری مدنظر قرار میگیرد. در بخش بعد، ‌براساس مباحث مطرح شده، اصول حاکم بر حرکات اجسام استخراج و پیشنهاد میشود. در انتها براساس این اصول، حرکت پرتابی یک سنگ مورد توصیف قرار میگیرد.این مقاله بحث خود را فقط به حرکت اجسام طبیعی، یعنی عناصر، محدود میکند و از پرداختن به حرکت اجسام فلکی (مطابق با توصیف ابن‌سینا) اجتناب نموده است. همچنین ‌طبیعیات ابن‌سینا را بمثابه» دانش تجربی که از منظر فلسفی توصیف شده است، تلقی میکند، نه اینکه آنها را بخشی از فلسفه بداند که از مصادیق و مثالهای تجربی مدد میگیرد.