تحلیل عقلانی وحی با تاکید بر آرا ملاصدرا

فیلسوفان اسلامی برای تبیین امکان عقلی وحی و ارتباط انسان با عالم ملکوت، فرضیه تحلیل عقلی وحی را ارایه کرده اند. در این تحلیل وحی نبوی دریافتی ممتاز و منحصر بفرد دانسته شده که با ابزارهای متعارف قابل شناخت نیست. در تبیین عقلی وحی، نخست روح قدسی پیامبر به عالم عقل صعود و بعد از ادراک معانی و حقایق امور، وحی را دریافت میکند؛ سپس در مقام نزول (ابلاغ) آن معانی در مرتبه خیال تجسم یافته و سرانجام مدرکات عقلی پیامبر در مرتبه حس بشکل الفاظ و اصوات در گوش و احساس و بر زبان وی جاری میشود.ادراک حقایق وجودی، حضوری و فردی است، از اینرو، شک و تردید در آن راه ندارد و دیگران را نیز به آن راهی نیست. بیشتر فیلسوفان اسلامی بر این باورند که مقام نبوت و گرفتن وحی نیز از این سنخ است، یعنی نه اکتسابی بلکه اعطایی است هرچند ممکن است بعضی مقدمات آن اکتسابی باشد.