قاعده مفروض هر یک از ضربهای منتج قیاس اقترانی حملی

قیاس اقترانی حملی دارای چهار شکل میباشد. این چهار شکل که سه شکل آن را ارسطو تدوین کرده است، و شکل چهارم آن را جالینوس، هر یک دارای شانزده ضرب است که برخی از آنها منتج‌اند. منتج بودن ضربهای منتج شکل اول بدیهی دانسته شده است و منتج بودن ضربهای منتج شکل دوم، سوم و چهارم از طریق برگرداندن آنها به یکی از ضربهای منتج شکل اول یا از طریق خلف یا از طریق افتراض اثبات میشود. اما آنچه که در این مقاله به آن پرداخته میشود، اینست که تمامی ضربهای منتج چهار شکل قیاس اقترانی حملی بر مبنای توجه به قاعده‌یی مفروض، منتج میباشند و این طریقه در کنار طرق قبلی نیز میتواند منتج بودن ضربهای منتج این چهار شکل را اثبات نماید. ویژگی این طریقه در آنست که تمامی ضربهای منتج بر مبنای توجه ضمنی به قاعده‌یی مفروض و مورد اذعان ذهن منتج میباشند و از این نظر ضربهای منتج شکل اول در منتج بودن از دیگر ضربهای منتج شکلهای دیگر ممتاز نمیباشند. ضربهای منتج شکل اول نیز با توجه به قاعده‌یی مفروض منتج خواهند بود. بعنوان مثال ضرب اول از شکل اول (کل الف ب و کل ب ج ? کل ب ج) بنا بر قاعده «مساوی یا اعم با مساوی یا اعم، مساوی یا اعم میشود»، (یعنی حد ج که نسبت مساوی یا اعم با حد ب دارد و حد ب نسبت مساوی یا اعم با حد الف دارد، حد ج نسبت مساوی یا اعم با حد الف خواهد داشت.) نتیجه میدهد؛ و ضرب اول از شکل دوم (کل الف ب و لا ج ب ? لا الف ج ) بنابر قاعده «تباین کلی با مساوی یا اعم، تباین کلی میشود»، (یعنی حد ج که نسبت تباین کلی با حد ب دارد و حد ب نسبت مساوی یا اعم با حد الف دارد، حد ج نسبت تباین کلی با حد الف خواهد داشت.) منتج خواهد بود. مسیله دیگری که در این مقاله به آن پرداخته شده است، بیان صورت مسیله هریک از ضربهای منتج شکلهای چهارگانه قیاس اقترانی حملی میباشد که نشان میدهد چگونه آن ضربها، منتج خواهند بود.