چیستی، خاستگاه و هدف تربیت سرشت‌گرا

ملاصدرا در حکمت متعالیه، «حقیقت» در آرمان‌گرایی را با «حقایق» در واقع‌گرایی، در کنار هم میداند؛ به این معنی که حقایق، همان حقیقتند که در پردۀ مراتب، خود را نمایان ساخته است. سفرهای چهارگانه نزد عرفا، راهی برای تعالی عرفانی است که سالک طی مراتب میکند. این سفر از فطرت آغاز میشود؛ فطرت نیز مراتبی دارد که نازلترین مرتبۀ آن، طبیعت است. پس این سفر، یا بعبارتی این یادگیری، از طبیعت آغاز میشود و با طی سلسله مراتب، کامل میگردد. مراتب یادگیری، مرتبۀ نظر و عمل را توامان دربرمیگیرد. روش‌شناسی ملاصدرا در فلسفه‌اش، مبتنی بر سخن وحی، برهان عقل و مشاهدۀ قلب است، به این معنی که هر سه منظر، باید راستی، واقعیت و حقیقت یک یافته را ادراک و تایید کنند. پژوهش پیش‌رو با تکیه بر حکمت متعالیه در ابعاد فلسفی و با روش برهانی، به تعریف، خاستگاه و اهداف پرورش سرشت‌گرایانه پرداخته و در موضوع، هدف و شیوه، از روش فراترکیب بهره میبرد تا مراتب یادگیری سرشت‌گرایی را که مبتنی بر فطرت انسان است، عرضه و معرفی نماید. هدف این پژوهش، معرفی الگوی مفهومی تربیتی و یادگیری است و ابتناء فلسفی آن، لزوماً محدود به یکی از مکاتب و آراء فلسفی نیست.

whatness, origin, and purpose of essentialist education

mullā ṣadrā places the “truth” in idealism alongside “truths” in realism in his transcendent philosophy. for him, truths are the same truth that reveals itself at different levels. in the view of gnostics, the four-fold spiritual journeys are a way for gnostic transcendence that the wayfarer traverses at different stages. this journey begins from fiṭrah (primordial nature), which has different levels with nature as its lowest level. therefore, this journey or, in a sense, this process of learning begins with nature and becomes complete through a hierarchy of stages. the level of learning includes the level of theory and practice at the same time. mullā ṣadrā’s philosophical methodology is based on revelation, rational demonstration, and intuition in the sense that all elements must perceive and confirm the reality and truth of a finding. relying on the transcendent philosophy, the present study follows a demonstrative method in order to define essentialist education and explain its origin and purposes. in doing so, it benefits from a meta-analytic method to introduce the levels of essentialist learning, which is based on human fiṭrah. the purpose of this study is to present a conceptual model for education and learning whose philosophical foundations are not necessarily limited to one specific philosophical school.