بررسی انتقادی شیوه سهروردی در تعریف اشیاء

سهروردی در مبحث «تعریف» با وارد نمودن پنج اشکال، ناکارآمدی نظریه تعریف مشائی را نشان داده و بجای آن شیوه دیگری برای تعریف اشیاء مطرح کرده است. این شیوه که با عنوان «تعریف مفهومی» مشهور است، بر تبادر و فهم عرفی از معنای لغت متکی میباشد و طبق آن، لفظ از طریق بیان مقومات مفهومیش از منظر اهل لسان تعریف میشود. در این مقاله پس از تبیین شیوه سهروردی در تعریف اشیاء، به بررسی و نقد آن پرداخته شده است. تحلیل و بررسی انتقادی دیدگاه سهروردی نشان میدهد که نتیجه منطقی اشکالات او به نظریه تعریف مشائی، تصحیح نظریه مشائیان از طریق بکارگیری «شهود» است، نه کنارنهادن تعریف شیء بحسب ماهیت و روی‌آوردن به نظریه تعریف مفهومی. علاوه بر این ، نظریه تعریف سهروردی بعنوان جایگزین نظریه تعریف مشائی دارای اشکالاتی متعدد است؛ بهمین دلیل، با فرض پذیرفتن اشکالات سهروردی به نظریه تعریف مشائی، شیوه خود او نیز در نظریه تعریف، فی نفسه قابل قبول نیست. در پایان این نوشتار، دیدگاه یکی از سهروردی ‌پژوهان معاصر که معتقد است رابطه منطق تعریف ابن‌سینا و سهروردی رابطه تکامل است نه تباین، تبیین و نقد شده است.

a critical study of suhrawardī’s method of defining things

suhrawardī has leveled five criticisms in order to demonstrate the inefficiency of the peripatetic theory of definition and, in return, has suggested another method for defining things. this method, which is known as the “conceptual definition”, is based on a common sense understanding of the meanings of words. according to this method, words are defined through providing their conceptual bases in the view of linguists or the people of language. here, the author firstly explains suhrawardī’s method of defining things and then examines it critically. the critical analysis of his view reveals that the logical conclusion of his criticism of the peripatetic theory of definition is the correction of this theory through employing intuition rather than leaving the definition of things based on their quiddity aside and advocating the theory of conceptual definition. moreover, suhrawardī’s theory of definition, as a replacement for its peripatetic counterpart, suffers from several problems. therefore, even if suhrawardī’s objections to the peripatetics’ theory of definition are accepted, his own method in this regard is not acceptable by itself. at the end of this paper, the author explains and criticizes the views of a contemporary researcher of suhrawardī’s ideas who believes that the relationship between ibn sīnā’s and suhrawardī’s logic of definition is one of completion rather than difference.