مظهریت و جامعیت نفس انسان

به عقیده ی فلاسفه و عرفا روح انسان مظهر تجلی خداوند است چرا که روح انسان از جهات ذات ، صفات و افعال منعکس کننده ی خالق خود می باشد ، آنها با استفاده از احادیثی نظیر ‹‹‌من عرف نفسه فقد عرف ربه ›› به تبیین این حقیقت پرداخته اند . البته در عرفان مجال بیشتری برای پرداختن به این مسئله وجود دارد چرا که ‹‹ انسان کامل ›› یکی از مهمترین مباحث عرفانی است . همچنین فلاسفه و عرفا معتقدند که وجود انسان با کل عالم انطباق دارد ؛ از اینرو وجود انسان را عالم صغیر ، که منطبق با عالم کبیر است ، دانسته اند و بعضی از آنها انسان را عالم کبیر و جهان را عالم صغیر می دانند . صدور اعمال خارق العاده از روح انسان یکی دیگر از عقاید مهمی است که فلاسفه و عرفا با اهتمام وافری پیرامون آن سخن گفته اند و با استفاده ازهمین حقیقت به تفسیر و توجیه معجزه انبیا پرداخته اند .