حدوث دهری و حکمت متعالیه ملاصدرا

میرداماد برای حل مسئله ربط حادثات به قدیم که از دیرباز ذهن فلاسفه را به چالش انداخته بود ، به طرح یکی از مشهورترین آراء فلسفی خود - یعنی نظریه ی حدوث دهری - پرداخت . وی بر مبنای ارائه تصویری از سبق انفکاکی غیر متکمم در مقابل سبق انفکاکی متقدر و متکمم و با حد واسط قرار دادن وعاء دهر ، ذات باریتعالی را منزه از هر تغییر دانسته و مجموعه متغییرات را نیز در درون عالم دهر جای داده است و بدین صورت با تکیه بر مقدمات بدیهی و مقبول همه ی فلاسفه اسلامی به اثبات نظریه خود و حل مسئله مهم فلاسفه پرداخته است. اما صدرالمتالهین به دلایلی از جمله تعبد به ظواهر ادله ی نقلیه و اصل دوام فیض و اعتقاد به حرکت جوهری، نظریه استاد را نپسندیده ،اگرچه بصراحت آن را رد نکرده است که شاید بتوان این اختلاف نظر بین استاد و شاگرد را ناشی از دو دیدگاه متفاوت نسبت به سریان وجود و مبادی خلقت تحلیل کرد .