نسبت شعر با اعتبار و حقیقت بر مبنای نظریه اعتباریات علامه‌ طباطبایی

از دیدگاه علامه‌طباطبایی شعر و ادراکات اعتباری ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند تا جایی که وی در کتاب اصول فلسفه و روش رئالسیم، توصیف ادراکات اعتباری را بمدد تشبیه و تمثیل و استعاره در شعر آغاز میکند. در تحقیق پیش‌رو با استناد به آثاری مختلف از علامه که نظریه» اعتباریات در آنها آمده، نسبت شعر با ادراکات اعتباری مورد بررسی قرار گرفته است. اهمیت این نسبت از آن جهت است که با تحلیل ا‌رتباط میان شعر و اعتباریات در متنهای مختلف فلسفی، عرفانی و تفسیری علامه، میتوان به پرسش از نسبت شعر و اعتبار با حقیقت نفس‌الامری پرداخت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که ادراکات اعتباری نگاه شاعرانه انسان به جهان است و همانند چشمی است که انسان همه چیز را با آن میبیند. این جهان شاعرانه در عین غیرمنطقی و غیراستدلالی‌بودن میتواند به زبان اشارت خبر از حقیقت بدهد. از اینرو میتوان گفت نظریه» ادراکات اعتباری در حکمت اسلامی، برای شناخت حقیقت بابی نو گشوده است.

the relationship of poetry with consideration and truth based on ‘allāmah ṭabāṭabā’ī’s theory of mentally-posited things

in ‘allāmah ṭabāṭabā’ī’s view, poetry and mentally-posited perceptions have such a close relationship with each other that he describes such perceptions through using poetic similes, allegories, and metaphors in his book of the principles of philosophy and the method of realism. this study explores the relationship between poetry and mentally-posited perceptions through referring to those works of ‘allāmah ṭabāṭabā’ī in which he discusses the theory of mentally-posited things. the significance of this relationship lies in the fact that, by investigating the relationship between these two variables in different philosophical, gnostic, and interpretive works of ‘allāmah, one can inquire about the relationship of poetry and positedness with fact-itself truth. the findings of this study indicate that mentally-posited things are the same as man’s poetic view of the world or an eye with which man can see everything. this poetic world, while being irrational and non-inferential, can speak of truth through allusions. accordingly, it can be claimed that the theory of mentally-posited perceptions in islamic philosophy has opened a new window to attaining the knowledge of truth.