بررسی و نقد دیدگاه حائری یزدی درباره کاربرد معنای صدرایی «امکان» در تبیین برهان صدیقین سینوی

«برهان صدیقین»، برهانی است که در آن بدون نیاز به واسطه، ذات واجب‌الوجود اثبات میشود. این عنوان را نخستین‌بار ابن‌سینا برای تقریر جدیدِ برهانی که پیشتر فارابی اقامه کرده بود، برگزید. برهان صدیقین بهترین و موجزترین برهان فلسفی و عقلی برای اثبات وجود خداست. در این برهان از خود «وجود»‌ ‌به «واجب‌الوجود»‌ ‌استدلال میشود، بگونه‌یی که هیچیک از افعال الهی از قبیل حرکت، حدوث و ... حد وسط قرار نمیگیرند. حائری یزدی براساس تبیین معنای «امکان» در فلسفه» مشاء و حکمت متعالیه، برای رفع اشکالات مطرح شده درباره این برهان تلاش نموده و با توجه به تحلیل دقیق معنای امکان، معتقد است از طریق آن میتوان واجب‌الوجود را اثبات کرد؛ بهمین دلیل تمسک به محال‌بودن دور و تسلسل ضرورتی ندارد. مقاله» حاضر با روش تحلیلی‌ تطبیقی و با توجه به معیارهای معتبر نزد ملاصدرا در صدق برهان صدیقین، به تحلیل و بررسی تقریر حائری یزدی پرداخته و نشان داده که دیدگاه او خالی از اشکال نیست.

A Critical Study of Haeri Yazdi’s View of the Sadrian Semantic Function of “Possibility” in Explaining the Sinan Argument of the Righteous

The argument of the righteous (Burhān alṢiddīqīn) demonstrates the essence of the Necessary Being without resorting to an intermediary. This title was chosen for the first time by Ibn Sīnā in order to provide a new interpretation of an argument that Fārābī had previously adduced. The argument of the righteous is one of the best and most concise philosophical and rational arguments on demonstrating the existence of God.This argument reasons from “being” to the “Necessary Being” so that none of God’s acts, such as motion or origination, functions as the middle term. Haeri Yazdi has tried to respond to the problems of this argument by explaining the meaning of possibility in the Peripatetic and Transcendent Schools of philosophy. Given his accurate analysis of the meaning of possibility, he believes that it can be used as a basis for proving the existence of the Necessary Being; therefore, it is not necessary to resort to the impossibility of infinite regression. Following an analytic comparative method and based on Mullā Ṣadrā’s valid criteria for the truth of the argument of the righteous, the present paper analyzes and examines Haeri Yazdi’s interpretation and shows that his view is not immune to criticism.