بررسی کارکرد ایمان و لوازم آن در هویَت‌پذیری زندگی در اندیشه‌ علامه طباطبایی

«ایمان» اساسیترین عنصر حیات معنوی، گوهر زینت‌‌بخش روح بشری و درخشانترین پرتو عالم علوی است. یکی از مهمترین مباحث کلامی، بحث درباره‌ ایمان و عناصر وابسته به آن است، بگونه‌یی که نمیتوان نقش بنیادی آن را در شکلگیری هویت‌پذیری زندگی نادیده گرفت. پژوهش حاضر در پی اینست که کارکرد ایمان و لوازم آن را در هویت‌پذیری زندگی، با روش توصیفی تطبیقی از دیدگاه علامه‌طباطبایی بررسی نماید. برای جمع‌آوری داده‌ها از روش کتابخانه‌یی استفاده شد و داده‌های پژوهش حاصل از گردآوری آثار علامه‌طباطبایی، کتب و مقالات مرتبط، بر اساس مبانی معرفت‌شناسی و انسان‌شناسی ایشان از جوانب مختلف مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. نتایج یافته‌ها نشان میدهد که او ایمان را امری قلبی، و التزام به لوازم و آثار عملی آن را ضروری میشمارد و مراتب آن را در قیاس با مراتب اسلام، چهار مرحله میداند که مهمترین مرحله، مرحله‌ چهارم است. همچنین کارکرد اخلاص در عمل در پرتو ایمان، جدا‌ناپذیربودن ایمان و عمل، تاثیر عمل بر سعادت انسان و رابطه‌ ایمان و اخلاق در هویت‌پذیری انسان بررسی شده است. علامه‌طباطبایی ایجاد آرامش قلبی، زائل شدن شک و تردید، خشوع قلبی و محبت را از آثار و فواید ایمان بر شمرده ‌است. با ملاحظه‌ اهمیت معرفت‌شناسانه، ایمان در حیات دینی، ضمن ایجاد نگرش مثبت و امیدوارانه، به زندگی آدمی معنا و مفهوم میبخشد.

A Study of the Functions of Faith and its Concomitants in Life Identification in ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī

Faith is the most essential element of spiritual life, the jewel ornamenting the human soul, and the most brilliant ray of the higher world. One of the most important kalāmī problems is the discussion of faith and the related elements so that one cannot ignore its fundamental role in the formation of life identification. The present study examines the function of faith and its concomitants in life identification in the view of ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī based on a descriptivecomparative method. The library method was used to collect the required data for the study from the works of ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī and other related books and sources. The collected data was later analyzed and evaluated based on his epistemological and anthropological principles. The findings of the study indicate that he considers faith to be a heartrelated affair and maintains that it is necessary to commit oneself to its concomitants and practical effects. He also believes that, based on Islamic principles, faith is of four levels, the most important of which is the fourth one. Here, the authors also investigate the function of devotion in acting in the light of faith, the inseparability of faith and act, the effect of act on Man’s happiness, and the relationship between faith and morality in Man’s identification. ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī has referred to peace of heart, disappearance of doubt, humbleness, and kindness among the effects and benefits of faith. From an epistemological point of view, having faith in religious life, in addition to creating a positive and hopeful attitude, grants meaning to human life.