بررسی اشتراک نوعی تکالیف از منظر دینی و فلسفی (با رویکردی انسان‌شناسانه)

‌در این پژوهش مسئلة امکان تکلیف یکسان از منظر دین و فلسفه، با توجه به مبانی انسان‌شناسانه در منابع دینی و فلسفی مورد بحث قرار گرفته است. از آنجا که مسئلة تکلیف یکسان پیوندی با وحدت و کثرت نوعی انسان دارد، بررسی دیدگاه دینی و فلسفی در اینباب میتواند راهگشا باشد. گرچه بزرگان ادیان و اکثر فلاسفه، طرفدار «وحدت نوعی» انسان هستند اما فلاسفة اصالت وجودی به «کثرت نوعی» معتقدند. از اینرو، اگرچه از نظر عملی، ادیان و عموم فلاسفه به یکسانی تکلیف پایبند هستند، اما بلحاظ نظری میتوان گفت که لازمة کثرت نوعی انسان، ناهمانندی تکلیف است. بنابرین بنظر میرسد در برخی موارد ناسازگاریهایی رخ دهد، مانند تعارض میان نظریة کثرت نوعی انسان در بیان ملاصدرا و التزام عملی وی به تکلیف یکسان. البته برای رفع این ناسازگاری میتوان به جنبة ثبات انسان با وجود حرکت جوهری و کثرت نوعی اشاره کرد. تعارض دیگر، میان آیاتِ دالّ بر تساوی ذاتی انسانها و آیات ِحاکی از تکلیف در حد وسع است که برای توجیه این دوگانگی نیز، میتوان به تفاوت میان مرحلة جعل و مجعول تکالیف تمسک کرد.

A Study of Specific Commonalities of Duties from Religious and Philosophical Perspectives: An Anthropological Approach

This study investigates the problem of the possibility of similar duty from the viewpoints of religion and philosophy based on their anthropological principles. Since the problem of duty is tied to Man’s specific oneness and plurality, the study of religious and philosophical views in this regard could open some new horizons before us. Although religious figures and most philosophers advocate the “specific oneness” of human beings, existentialists acknowledge their specific multiplicity. Therefore, religions and most philosophers practically agree with the sameness of duties; however, theoretically speaking, it can be said that Man’s specific plurality necessitates the existence of different duties. Hence, it seems that there might be certain inconsistencies such as the contrast between Mullā Ṣadrā’s theory of Man’s specific multiplicity and his practical commitment to the similarity of duties. Nevertheless, to resolve this inconsistency, one can refer to Man’s stability in spite of their transsubstantial motion and specific plurality. Another contrast pertains to the verses referring to the essential equality of human beings and those emphasizing the performance of duties within the limits of one’s capabilities. One can refer to the difference between the stages of making the duties and their being made.