بررسی نقادانه‌ تقریرات حکیم سبزواری از برهان صدیقین و برخی برداشتهای متاخر از آنها

حکیم سبزواری در کوشش برای ارائه‌ تقریرهایی از برهان صدیقین که از تقریرهای پیشین مستحکمتر و در عین‌حال دارای مقدماتی کمتر باشد، سه تقریر عمده بدست داده که از این سه، دو تقریر را میتوان از نوآوریهای فلسفی وی بشمار آورد. این تقریرها که مورد توجه و تدقیق محققان پس از وی قرار گرفته و الهامبخش کسانی چون علامه طباطبایی در ارائه‌ تقریراتی پیشرفته‌تر گردیده در گشودن افقهایی جدید فراروی این بحث فلسفی پیشرو بوده‌اند و از این نظر، از نقاط عطف در سیر تکاملی برهان صدیقین محسوب میشوند. این امر، بررسی نقادانه‌ تقریرهای یادشده و نیز برداشتهایی که از آنها صورت گرفته را ضروری میسازد. مقاله‌ حاضر، در این راستا، به گزارش و تحلیل و نقد تقریرهای سبزواری و تامل در نکات و اشکالاتی که در برداشتهای معاصر از این تقریرها مطرح شده، پرداخته است.

A Critical Study of Ḥakīm Sabziwārī’s Readings of the Argument of the Righteous and Later Interpretations of his Views

In an attempt to provide some stronger interpretations of the argument of the righteous which were based on fewer premises, Ḥakīm Sabziwārī presented three main interpretations, two of which can be considered to be among his philosophical innovations. These interpretations attracted great attention from later researchers and inspired some thinkers, such as ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī to present some more advanced interpretations. At the same time, as pioneers, they opened some new horizons before this philosophical discussion and, hence, functioned as turning points in the development of the argument of the righteous. Accordingly, it is necessary to critically examine the mentioned interpretations as well as later thinkers’ interpretations of these interpretations. The present study reports and critically analyzes Sabziwārī’s interpretations and deliberates over the specific points and problems of recent readings of his interpretations.