تاملی در انتساب نظریه «حدوث دهری» به جلال‌الدین دوانی

باور به حدوث عالم، گزاره‌یی است که پس از اعتقاد به مبدا یکتا، پیشانی‌نشینِ هر باورنامه الهی است. نظر خاص میرداماد در اینباره، اثبات گونه‌یی آغازمندی واقعی و فرازمانی برای عالم هستی است. او با اشاره به ناکامی فلاسفه پیش از خود در تبیین برهانی مسئله پیدایش جهان، محتوا و اصطلاح نظریه «حدوث دهری» را نتیجه ابداع خویش و بزرگترین ثمره منظومه حکمت یمانی میداند. از سوی دیگر، ملا‌محمد اسماعیل خواجویی در رساله ابطال‌ الزمان‌ الموهوم، با انتساب این نظریه به جلال‌الدین دوانی و تطبیق دیدگاه‌ او بر آموزه حدوث دهری، تلویحاً به اقتباس این نظریه از آثار دوانی حکم نموده است. پژوهش حاضر با بررسی تحلیلهای متافیزیکی، مدعای خواجویی را به داوری نشسته است.