تحلیل قوای نفس در فلسفه

باعتقاد فلاسفه منشا افعال متعددی که از انسان صادر می شود قوای متعدد نفس است. هر چند در مسئله ملاک تعدد قوا بین ابن سینا و ملاصدرا اختلاف نظر وجود دارد اما در اصل وجود قوای متعدد بین آنها اتفاق نظر است.نفس انسان حقیقت واحدی است که در عین وحدت می توان برای آن مراتب سه گانه نباتی، حیوانی و انسانی را لحاظ نمود و قوای مربوط به هر یک از این مراتب را جداگانه بررسی کرد. در انقسام اولیه، قوای نفس به محرکه و مدرکه تقسیم می شود، بخشی از قوای محرکه مربوط است به حیثیت نباتی نفس و برخی دیگر به جهت حیوانی آن تعلق دارد. بعضی از قوای مدرکه که بین حیوان و انسان مشترک بوده و قوه عاقله مختص انسان است. با توجه به اینکه مهمترین فعل انسان عبارت است از ادراک، لازم است نظرات فلاسفه درباره چیستی ادراک (علم) بیان شود. ملاصدرا همه قوای نفس را از مراتب و شئون آن می داند و تاکید می کند که (النفس فی وحدتها کل القوی). ایشان در تبیین این اصل تا حد زیادی از مطالب اما فخر رازی استفاده کرده است.