عوارض ذاتیه، تحلیلی بر اختلاف فخر رازی و خواجه طوسی در شرح اشارات

تعریف عوارض ذاتیه و ملاک تشخیص آن ،‌ از بحثهای دامنه دار گستره علم شناسی فلسفی - منطقی و دانش شناسی مورد پژوهانه است که در مفهوم سازی حکما از تعریف موضوع علم مطرح می شود .ارسطو که برهان را بر مبنای وجود شناسی خود بر رابطه علی و معلولی استوار می داند ،‌ دانش برهانی را مختص عوارض ذاتیه می شمرد . اما فارابی در تعریفی که از عرضی ذاتی ارائه داده و بعدها توسط ابن سینا در اشارات تکرار می شود متعقدند : از آنجا که ذاتی مقوم مورد سوال واقع نمی شود فقط در مقدمات برهان کاربرد دارد و آنچه در مسائل استعمال می شود عوارض ذاتیه است .شارحین ابن سینا مانند فخر رازی و خواجه طوسی نیز برداشتهای متفاوتی از گزارش تعریف عرض ذاتی از شفا و دیگر آثار شیخ ونهایتا اشارات ارائه کرده اند که بررسی و تحلیل اختلاف شارحین با توجه به اهمیت و ابهام این مبحث ما را به نکات دقیقی رهنمون خواهد شد .