علم حضوری یا حصولی

علم در نخستین تقسیم خود به دو قسم علم حصولی و علم حضوری منقسم می شود. در این بحث با تفکیک دو مقام - مقام تحقق - پرسش اساسی که در مقام اول مطرح می شود اینستکه فارق اساسی علم حضوری از علم حصولی چیست؟ در پاسخ به این پرسش دیدگاههای متفاوتی ارائه می شود. پرسش دیگر، تعیین مبنای حصر تقسیم علم به این دو قسم است که آیا عقلی است و یا استقرایی؟ حاصل کلام حکما در اینباره اینستکه حصر علم در حضوری و حصولی، حصری عقلی است و این تقسیم حاصر است. بررسی ویژگیها و اقسام علم حضوری نیز از مباحثی است که در مقام تعریف مطرح می شود. اما در مقام تحقق و در اثبات هر یک از علم حضوری و حصولی، پرسش اینستکه آیا علم انسان از نوع علم حصولی است و یا از نوع علم حضوری و یا ترکیبی از آندو؟ در پاسخ به این پرسش نیز دیدگاههای سه گانه ای مطرح می شود.