‌هستی‌شناسی خیال نزد ابن سینا و ملاصدرا

قوه خیال نزد ابن‌سینا و ملاصدرا از جمله قوای باطنیِ نفس محسوب میشود. ابن‌سینا بدلایلی به مادی بودن این قوه و ملاصدرا نیز با ادله‌یی به مجرد بودن آن قائل شده است. ابن‌سینا با مادی دانستن خیال با مشکلات فلسفی عدیده‌یی همچون معاد جسمانی و بقای برخی نفوس روبروست. ملاصدرا ضمن پاسخ به ادله وی، برای مدعای خود دلایل متعددی ذکر کرده است. در سنجش میان دلایل هر یک از این دو فیلسوف، ادله ملاصدرا را در مقایسه با نظر شیخ الرئیس متقنتر و مقبولتر می‌یابیم. در ضمن، ملاصدرا با قبول تجرد قوه خیال، به نتایج متعددی همچون توجیه بقاء حافظه در پیری، توجیه مسائل فراروانشناختی، اثبات معراج و معاد جسمانی و بقاء نفوس ساده انسانی نائل شده که ابن‌سینا در پی آنها بوده است. لذا میتوان نتیجه گرفت نظریه ملاصدرا در این باب، یعنی اعتقاد به تجرد قوه خیال کاربردیتر است و با آن بنحو ساده‌تری میتوان برای برخی معتقدات دینی، دلیل و توجیه عقلانی اقامه کرد.