واکاوی انتقادی حقوق شهروندی در روزنامه های ایران

حقوق شهروندی با سه جزء حقوق سیاسی، مدنی و اجتماعی از مولفه های بنیادین دموکراسی و توسعه سیاسی است. این پژوهش با هدف واکاوی انتقادی محتوای روزنامه‌ها در ایران در ارتباط با حقوق شهروندی انجام شده است. مورد مطالعه دو روزنامه شرق و کیهان به عنوان دو روزنامه شاخص دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا هستند. روش پژوهش از نوع تحلیل محتوا با رویکرد کمی است. پرسش های اساسی پژوهش این است عملکرد روزنامه های ایران در ارتباط با پرداختن و آشنا سازی شناختی و عملی- مصداقی شهروندان نسبت به حقوق شهروندی، چگونه و تاچه اندازه بوده است ؟ همچنین نظر نخبگان سیاسی پیرامون عملکرد و نحوه پرداختن روزنامه ها به حقوق شهروندی در روزنامه های ایران چیست؟ مهمترین یافته های پژوهش آن است که این روزنامه ها به دلایلی هممچون وابستگی‌های سیاسی و جناحی، عدم استقلال مالی و فکری، عدم شفایت، سانسور، عدم بیان منصفانه حقایق، تحلیل ها و اطلاع رسانی نادرست و سیاست زده و عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای روزنامه‌نگاری، رسالت خود را در پیشبرد حقوق شهروندی در ظرف زمانی مد نظر انجام نداده و با چالش شدید مشروعیتی و عملکردی در نزد افکار عمومی و مردم ایران مواجه هستند. در مجموع این روزنامه ها در ارتباط با آشناسازی شناختی مصداقی و عینی شهروندان به حقوق شهروندی در سه زیرمجموعه مدنی، اجتماعی و سیاسی عملکرد ضعیفی داشته اند.

critical reappraisal of citizenship rights in iran’s newspapers

citizenship rights with political, civic and social dimensions are the fundamental elements of democracy and political development. this research has been done with aim of critical reappraisal of newspapers contents in iran about human rights. in this study, shargh and keyhan are two case studies belong to reformist and conservatives as to important streamline in iran. the methodology is quantitative content analysis. the main questions are: how and how much have been the performance of these newspapers in pay attention to and informing of audience to cognitive and practical- objective indexes of human rights? by the means, what are the viewpoints of elites about this performance of newspapers? the main findings of this study follow that: these newspapers have not done their role well and preferable in promotion of human rights due to the reasons such as: fractional and political dependencies, intellectual and financial dependency, none transparency, censorship, unfairness in speech, false and politicized analyses and informing functions and neglecting of professional ethics in journalism and then, have been faced to legitimacy crisis and challenges in views of public opinions and peoples.