دو اثر فارسی در مجموعۀ 1511 کتابخانۀ ملی ملک مورخ 517-519ق؛ با اشارتی به انتقال آثار شیعی و آموزش عربیت در نیشابور سدۀ پنجم و ششم هجری

نسخۀ 1511 کتابخانۀ ملی ملک مجموعه‌ای دارای آثاری مورخ میان سالهای 517 تا 519ق است. این مجموعه دارای متونی به زبانهای عربی و فارسی عمدتاً در زمینۀ آموزش عربیّت و ادبیات عربی و یک اثر در قراآت قرآنی و برخی مطالب پراکنده است. کاتبِ همۀ آثارِ مجموعه ابوجعفر محمدبن ابی‌الفضل الصایغی البیهقی است و از یادداشتهای وی دانسته می‌شود که نسخه را برای خودش کتابت کرده و عمده آنها را بر استادان فن خوانده است. وجود آثاری در آموزش فنون مختلف عربیّت، از جمله: نحو، عروض، قافیه، شرح معلقات و آثاری از این دست نشان می‌دهد که احتمالاً این آثار در آن دوره برای آموزش عربیّت در حوزۀ ادبی و البته دینی نیشابور رواج داشته‌اند. بنابراین، بررسی این مجموعه برای شناسایی آثار رایج در آموزش عربیّت نیشابور سدۀ پنجم و ششم ارزشمند است. تنی چند از نویسندگان حلقۀ آموزشی نیشابور به آموزش و انتقال متون شیعی اهتمام داشته‌اند که موجب اهمیت این حلقه از دیدگاه پژوهش‌های شیعی است. از سویی با توجه به تاریخ کتابت مجموعه میان سالهای 517ـ519ق و اینکه دو اثر فارسی در آن درج شده می‌توان گفت که این مجموعه کهن‌ترین دستنویس تاریخ‌دار شناخته شدۀ دارای آثار فارسی در ایران است.