بررسی انواع جعل و تزویر در نسخه‌های خطی با استناد به نمونه‌هایی از آن

هدف از این پژوهش شناسایی انواع جعل و تزویر در نسخه‌ های خطی به جهت افزایش آگاهی و شناخت درباره این نسخه‌ ها و ایجاد زمینه‌ ای مناسب برای پژوهش‌های نسخه‌ شناسی است. در این پژوهش از روش کتابخانه‌ ای به منظور مطالعه پژوهشهای پیشین و روش میدانی برای شناسایی نمونه‌ های مستند از جعل و تزویر در نسخه‌ های خطی استفاده شده است. یافته‌ها: جعل و تزویر در نسخه‌ های خطی به سه دسته ساخت کامل نسخه (کتابسازی)، جعل و تزویر در محتوای علمی (متن) و جعل و تزویر در عناصر مادی نسخه تقسیم می ‌شود. روش های جعل و تزویر در هر یک از این انواع با توجه به نوع نسخه (نسخه ‌های هنری یا متنی) متفاوت است. جاعلان نسخه‌ های خطی، اغلب افرادی فرهنگی و آشنا با نسخه ‌ها بوده ‌اند که به نوعی با نسخه‌ ها ارتباط داشته ‌اند و به جهت سودجویی مادی یا معنوی اقدام به این امر می ‌نمودند. نتیجه ‌گیری: بر اساس یافته‌ های پژوهش، جعل و تزویر در عناصر مادی نسخه ‌ها توسط افراد گوناگون و معمولاً در زمانی طولانی پس از ساخت نسخه اجرا می‌ شود؛ بنابراین، رواج آن از سایر انواع جعل و تزویر بیشتر است. جعل و تزویر در انجامۀ نسخه ‌ها به ‌ویژه تغییر تاریخ نسخه (به جهت کهنه نمایی) از شیوع بالاتری برخوردار است.

A study of the kinds of forgery and fraudulence in manuscripts based on the examples of such practice

The purpose of this research is to identify types of forgery and deception in manuscripts with a view to enhancing researchers’ insight and sense of recognition concerning manuscripts, helping towards the creation of an appropriate basis for textological studies. The methodology adopted in this research is initially library based in order to examine previous researches; then we switch to a fieldwork method for identifying documented examples of forgery and fraudulence. According to the data collected, forgery and fraudulence in manuscripts can be divided into three categories: complete book forging (ketabsazi); forgery and fraudulence in the content of the text; and forgery and fraudulence in the physical elements of the manuscript. Methods of forgery and fraudulence in each of these categories differ depending on the kind of the manuscript (either normal nonillustrated texts or artistic ones). Book counterfeiting is often executed by educated people, well acquainted with manuscripts, committing this unethical act for either monitory or nonmonitory gains. Our findings indicate that forgery and fraudulence in the physical elements of manuscripts is committed by different individuals, normally executed a long time after the making of the manuscript. Therefore, the frequency of this kind of forgery is more common. Forgery and fraudulence in the colophon of manuscripts, especially change of the copying date (thus, making it appear older) is more widespread.