«زنی بود بر سان گردی سوار»: بررسی ریشه‌های تاریخی پدیدۀ زن جنگاور در شاهنامه

این مقاله بستر فرهنگی و نظام اجتماعی‌ای را که منجر به ظهور پدیدۀ زن جنگاور شده‌است، واکاوی می‌کند و نشان می‌دهد که زن جنگاور پدیده‌ای تاریخی است و خاستگاه آن را باید در حوالی استپ‌های اوراسیا در نظر گرفت. این پدیدۀ تاریخی از ابتدایی‌ترین دوران به فرهنگ و هنر و ادب یونانی‌ها راه یافته‌ بوده و سده‌های پیاپی در روایات افسانه‌ای و اسطوره‌ای نویسندگان و مورّخان یونانی نقش‌آفرینی می‌کرده‌است. این مقاله می‌کوشد تا با بررسی پژوهش‌های باستان‌شناختی و داستان‌های زنان جنگاور سکایی در منابع یونانی روشن سازد که روایات زنان جنگاور در شاهنامۀ فردوسی همگی ریشه در روایات کهن زنان نبردۀ سکایی دارد که در بیشتر موارد بن‌مایه‌ها و عناصر روایت‌پردازی یونانی‌ در آن‌ها به چشم می‌خورد.

“There was a woman like a mounted hero”: A survey of the historical roots of female warriors in the Shahnamah

This article explores the cultural context and social setup that have led to the emergence of female warriors and demonstrates that the female fighter is an historical phenomenon the origin of which must be assumed as somewhere around the EuroAsian Steppe.  This historical phenomenon had found its way from earliest times into the culture, art and literature of the Greeks, playing, in subsequent centuries, a role in fictional and mythical narrations of Greek writers and historians.By examining the archeological studies and the stories of the Scythians in Greek sources, the present article attempts to elucidate that the accounts of the female warriors in the Shahnamah are all rooted in the ancient Scythian heroines, where in most cases one can observe motifs and elements of Greek way of narrating.