بررسی اصالت متن «گشایش و رهایش»

در نوشتۀ حاضر، کتاب گشایش و رهایش منسوب به ناصرخسرو از نظر اصالت متن بررسی شده‌است. در چاپ‌های مختلف این کتاب تصریح شده که کاتبی ناشناس در متن آن دست برده، برخی از مطالب را حذف کرده و برخی را هم ردّ کرده‌است. اما در واقع، در متنی که با عنوان کتاب گشایش و رهایش انتشار یافته، بیش از یک صدا و یک عقیدۀ واحد دیده‌ می‌شود. در این بررسی، نگارنده بخش‌هایی از متن مذکور را، که ظاهراً به اصل کتاب گشایش و رهایش تعلق ندارد، ارائه می‌کند و با آوردن شواهدی از متن بر آن است تا نشان دهد کتابی که با نام گشایش و رهایش انتشار یافته، در واقع نقد و ردّی بر گشایش و رهایش است. در نتیجه، فردی که در چاپ‌های مختلف این کتاب کاتبِ غیراسماعیلی و سانسورچیِ متن اسماعیلی کتاب خوانده شده، در واقع نویسندۀ کتاب مستقلی است که می‌توان آن را نقد یا ردّ بر گشایش و رهایش نامید.

A search into the authenticity of the text Goshāyesh va Rahāyesh

In this article, the authenticity of the Goshayesh va Rahayesh, attributed to Nasere Khusrow, has been investigated. It has been stated in various editions of this book that an anonymous scribe has unjustifiably altered certain topics and omitted some parts of the book, while refuting certain statements therein. Nevertheless, in the book published under the title of Goshayesh va Rahayesh, there appears to be more than one voice and one single belief. In the present study, parts of this book that do not seem to belong to the original Goshayesh va Rahayesh are shown and, by presenting some intratextual evidence, attempts are made to reveal that the book published under the title of Goshayesh va Rahayesh is in fact a criticism as well as a confutation of theactual Goshaywsh and Rahayesh. As a result, the individual regarded in various printings of this book as a nonIsmaili copyist and censor of this book, is in actual fact the author of a separate book that can be deemed as a criticism and rebuttal of the Goshayesh and Rahayesh.