معرّفی و بررسی تفسیر ثمانیۀ خواجه‌ محمّد پارسا و نکاتی دربارۀ حیات و آثار وی

یکی از بایسته‌ ترین زمینه‌ های پژوهشی، شناسایی، تصحیح و چاپ میراث مکتوب پیشینیان است. بدون در دست داشتن متن منقّح از متون نمی‌توان به داوری و ارزیابی آن‌ها پرداخت و اتّکا به چاپ‌های مغلوط و ناهموار از متون می‌تواند سیر تحقیقات را به بیراهه بکشد. از جمله متونی که به ارزیابی و تحلیل کلام‌الله پرداخته‌اند، تفسیرنامه‌های قرآنی، میراثی بس ارجمند و درخور کندوکاو عالمانه‌اند، و به دست دادن چاپ انتقادی آن‌ها از ضرورت‌های تحقیق در این حیطه است. یکی از این متون تفسیر ثمانیۀ خواجه محمّد پارساست که تاکنون چاپ نشده و حتّی پژوهش درخور ذکری نیز در باب آن صورت نگرفته است. در این جستار به بررسی این تفسیر و معرّفی نُسَخ آن خواهیم پرداخت.

The presentation and review of the Tafsire Thamāniya by Khwaja Mohammad Pārsā and some remarks regarding his life and works

One of the significant requisites in the field of research is the identification, correction and publication of the written heritage left from the ancients.  In the absence of a properly corrected text, no judgement and assessment can be made about it. Dependence on incorrect and inconsistent texts can lead our investigations astray. Amongst the texts that have addressed the evaluation and analysis of the Islamic Holy Book, the Qur’anic commentaries are a valued legacy worthy of scholarly survey, the production of their critical publication being of immense necessity in Qur’anic scholarship. One of such texts is Khwaja Mohammad Pārsā’s Tafsire Thamāniya, not yet published nor even a significant study about it has been undertaken. In this inquiry, we will examine this commentary and introduce its manuscripts.