نقد و بررسی تصحیح رسالۀ «الاصل الاصیلِ» ملارجبعلی تبریزی و معرفی یک نسخۀ کهن و یک ترجمۀ کمترشناخته‌شده از آن

ملارجبعلی تبریزی از جمله فیلسوفانی است که کمتر به آرای او پرداخته شده است. وی در اندیشه‌های خود از قرآن و روایات و فلسفۀ نوافلاطونی و فلسفه سینوی و عرفان محیی‌الدینی تاثیر پذیرفته است. تبریزی عصارۀ همۀ این اندیشه‌ها را در رسالۀ الاصل الاصیلِ خود جمع کرده است. متن کامل این رساله را عزیز جوانپور هروی و حسن اکبری بیرق تصحیح و منتشر کرده‌اند، ولی تصحیح ایشان کاستی‌های بسیاری دارد. در پژوهش پیش‌رو نخست کیفیت این تصحیح را بررسی و اشکالات و ناراستی‌های آن را بیان و سپس یک نسخۀ کهن و یک ترجمۀ کمترشناخته‌شده از این رساله را معرفی می‌کنیم: نسخه‌ای به تحریر میرقوام‌الدین رازی، و ترجمه‌ای فارسی از آن موسوم به تحفه الکمال اثر ملاحسن، که هر دو از شاگردان تبریزی هستند.

A critical analysis of the redaction of Mulla Rajab Ali Tabrizi’s treatise AlAsl alAsilAnd the presentation of an old littleknown manuscript and an interpolated translation of the treatise

Mulla Rajb Ali of Tabriz is one of the philosophers whose ideas have not enjoyed much reception. In his thoughts, he is influenced by the Qur’an, traditions, Neoplatonic and Avicennan philosophy as well as Akbarian mysticism. He has collected all those ideas in a treatise called AlAsl alAsil. The full text of this treatise has been amended and published by Aziz Javanpour Heravi and Hasan Akbari Beyraq. However, their redaction suffers certain shortcomings. In the present article, we have first examined the quality of this edition and revealed its problems and inaccuracies. We have then introduced an old littleknown manuscript of the treatise copied by Mir Qavām alDin Razi, and an interpolated translation of it, entitled Tohfat alKamāl, by Molla Hasan, both men being Tabrizi’s students.