گناه فریدون (بازشناسی یک روایتِ ایرانی و بررسی علّت زدوده‌شدن آن از متون)

داستان‌های ملّی روایاتِ گوناگونی دارند که برخی از آن‌ها از بین رفته‌اند و فقط نشانه‌هایی به جای نهاده‌اند. درنگ بر این داستان‌ها و بررسی روایاتِ گوناگونِ آن‌ها ما را در بازشناسیِ روایاتِ فراموش‌شده یاری می‌کند. یکی از شخصیّت‌های مهمِّ داستان‌های ملّی که می‌توان دو دسته روایتِ کلّی دربارۀ او به دست داد، فریدون است. در یک دسته، فریدون شاهی نیکوکار است و در دسته‌ای دیگر، که فقط نشانه‌هایی از آن در بعضی متون به جای مانده، فریدون در کنار جمشید و کاوس در زمرۀ شاهان ناسپاس به یزدان و گناهکار به شمار آمده‌است. چیستیِ گناهِ فریدون و علّت زدوده شدنِ روایاتِ آن آشکار نیست. در این مقاله، با درنگ بر اسنادِ به‌جای‌مانده از گناهِ فریدون، کوشیده‌ایم شواهدی دربارۀ گناه او به دست دهیم که نشان می‌دهد فریدون نیز مانندِ جمشید و کاوس به آسمان رفته است. در بخش دوم مقاله، دربارۀ علّت زدوده شدن روایاتِ گناه فریدون به‌کوتاهی سخن گفته‌ایم.

Fereydoun’s sin: Identifying a Persian account and investigating the reasons for its obliteration from texts

National narratives have various versions some of which have disappeared leaving behind but some traces. Reflecting on such narratives and their various versions can help us to recognize the forgotten accounts. One of the figures in the national narratives about whom two sets of general accounts can be presented, is Fereydoun. In one set, Fereydoun is a benevolent sovereign. In the second set, of which only some traces have survived, Fereydoun, along with Jamshid and Kavus, have been counted among sacrilegious and ungrateful kings to God. The nature of his sin is not clear nor is the reason for the erasure of its accounts. In the present article, by considering the extant documents as to Fereydoun’s sin, we have tried to present some evidence regarding his sin, which demonstrates that Fereydoun, together with Jamshid and Kavus, have ascended to the sky. In the second part of the article, the reasons for erasing the accounts of Fereydoun’s have been briefly discussed.