یک فرمان سیورغالِ هودبری به زبان فارسی از اوزون‌حسن آق‌قویونلو در یک مرقّع خطّ (و ملاحظاتی در باب گونه‌ها و شیوه‌های حفظ اسناد در گذشته)

یکی از صورت‌های اعطای پاداش و معافیّت مالیاتی به نظامیان و ارکان دولت، سیورغال بوده که از اواخر سدۀ هشتم تقریباً به‌جای اصطلاح پیشینِ اقطاع رواج یافت. استفاده از اصطلاح سیورغال با همین مفهوم تا دورۀ نادرشاه افشار در متون و اسناد دیده می‌شود امّا هنوز پژوهش فراگیری در این زمینه منتشر نشده است. در این مقاله ضمن انتشار یک سیورغال تازه‌یاب از دورۀ اوزون‌حسن، به برخی مباحث مرتبط با این اصطلاح پرداخته شده و شماری از اصلی‌ترین اجزای آن مورد بررسی قرار گرفته است. چون این سیورغال از نوع هودبری بوده است، تعریف این اصطلاح و برخی اصطلاحات و الفاظ حقوقی مندرج در سیورغال‌ها بیان شده است.

A farmān (command) of “Siyurghāle Hoodbari” in a Persian Moraqqa (album) issued by the Aq Quyunlu Uzun Hassan

One of the forms of granting rewards and tax exemptions to State principal military and civil elements was known as Siyurghāl, which from the late 8th /14 century on, received currency nearly replacing the older expression Iqtā’. The use of the term Siyurghāl with its original denotation can be seen in various texts and documents up until Nader Shāh ‘time. Yet, no comprehensive research has been undertaken in this regard. In addition to presenting a newly found Siyurghāl surviving from Uzun Hssan’s reign, this study addresses some of the issues related to it, examining several of the most essential aspects of this document. In as much as this Siyurgāl is of the Hoodbari type, the definition of this term and some of the legal expressions and words contained in the Siyurghal are also set forth.