تامّلی در انتساب رسالۀ «نور ‌‌الهدایه» به جلال‌الدین دوانی (مطالعه‌ای متن‌محور بر بنیاد نظریّۀ «حدوث دهری» و آثار میرداماد)

نظریّۀ «حدوث دهری» عمدتًا با میرداماد و به‌عنوان اساسی‌ترین نوآوریِ فلسفی او شناخته می‌شود. وی با اشاره به ناکامیِ فلاسفۀ پیش از خود در تبیین برهانیِ مسئلۀ پیدایش جهان، محتوا و اصطلاح نظریّۀ «حدوث دهری» را نتیجۀ ابداع خویش و بزرگترین ثمرۀ حکمت یمانی دانسته است. از سوی دیگر، ملّامحمّداسماعیل خواجویی بر بنیاد متن رسالۀ نور الهدایه و پذیرش انتساب آن به جلال‌الدین دوانی، دیدگاه‌ او را بر آموزۀ حدوث دهری تطبیق داده و تلویحاً به اقتباس این نظریّه از آثار دوانی حکم کرده است. پژوهش حاضر با رویکردی تاریخی/ متن‌شناختی و تاکید بر نظریّۀ حدوث دهری و آثار میرداماد، مدّعای خواجویی را به داوری نشسته است.

Some reflections on the attribution to Jalal alDin Davāni of the treatise Noor alHedayah (A textbased study according to the theory of Hudoose dahri and Mir Damād’s works)

The theory of Hudoose dahri (atemporal generation) is chiefly identified with Mir Damād and recognized as his most essential philosophical innovation. By pointing out the failure of former philosophers in demonstrative explanation of the question of the creation of the world, Mir Damād has regarded the terminology and contents of the theory of Hudoose dahri as his own innovation and the greatest fruit of the Yamani philosophy. Nonetheless, accepting the attribution to Jalal alDin Davani of the Noor alhedayah, and based on this very text, Mohammad Esma’il Khwajuei has adapted Davāni’s perspective to the theory of Hudoose dahri, thus implicitly deciding that this theory has been adopted from Davāni’s works.