بررسی انتقادی منابع شرح‌حال و سروده‌‌های روح‌الامین شهرستانی

میر محمّدامین شهرستانی اصفهانی، متخلّص به «روح‌الامین» و مشهور به «میرجمله» از سرایندگان سدۀ یازدهم هجری است. سروده‌های او شامل دیوان غزلیات (گلستان ناز) و منظومه‌های غنایی به تقلید از نظامی گنجه‌ای است. او در ابتدای جوانی مانند بسیاری از شاعران هم‌عصر خود رهسپار هندوستان شد و در آن سرزمین به منصب وزارت دست یافت. پس از چند سالی به مولد خود اصفهان بازگشت و بعد از مدّتی دوباره عزم هندوستان کرد و تا پایان عمر، در آن‌جا زیست. برخی از منابعی که زندگانی و سروده‌های او را ضبط کرده‌اند، دربارۀ سفرها، مخدومان و هم‌چنین تالیفاتش اشتباهاتی کرده‌اند. این مقاله، بر اساس شواهد موجود در اشعار شاعر و با استفاده از نوشته‌های تاریخ‌نگاران معتبر، این اشتباهات را متذکّر می‌شود و از جمله، نشان می‌دهد که او موفق به تکمیل خمسۀ خود نشده، و تنها چهار منظومه سروده است و دیگر آن‌که جواهرنامه اثر مستقلی از او نیست.

A critical study of the sources on the life and poetry of Ruh alAmin Shahrestani

Mir Mohammad Amin Shahrestani of Esfahan, with the nom de plume Ruh alAmin and known as Mir Jomleh is one of the 11th /17th century poets. His poetic compositions consist of a Divan of ghazals (called Golestāne Nāz) and lyric collections in imitation of Nezami of Ganje. In early youth, like many of his contemporary poets, he travelled to India where he attained the position of premiership. After a few years, he went back to his hometown, Esfahan, and later again he set out for the Subcontinent where he lived until he died. Some of the sources that have recorded his life story and poetry have made mistakes regarding the poet’s patrons eulogized by him, and his works. This article intends to point out these mistakes according to the evidences present in the poet’s own poetry as well as what the credible historians have reported. It demonstrates, for example, that Mir Mohammad Amin failed to finish his Khamseh (quintuplet) managing to compose only four of them. The article also shows that the Javāhernāmeh is not a separate composition of his.