برگه‌هایی از قرآنی کهن و پراکنده در جهان در موزۀ رضا عباسی تهران

قرآن‌های کهنِ متعلق به قرون آغازین اسلامی، به‌ویژه سه قرن نخست، کمیاب و ارزشمندند. برگه ‌هایی از یکی از معدود مصاحف کوفی بسیار کهن در موزۀ رضا عباسی تهران نگهداری می‌شود، که هرچند این برگه‌ها، مجزا و حتی دارای تاریخ‌های متفاوت بین قرن ‌های سوم و چهارم دانسته شده، در واقع همگی متعلق به یک مصحفند. برگه‌های دیگری از این مصحف از حدود چهل سال پیش به حراجی ‌های لندن و از آن‌جا به موزه‌ ها و کلکسیون ‌های شخصی در دیگر نقاط جهان راه یافته و تاریخ کتابت آن‌ها قرن دوم هجری و دورۀ عباسیان دانسته شده است. مقالۀ حاضر به بررسی و معرفی نُه برگۀ موجود از این قرآن در موزۀ رضا عباسی و برخی برگه‌های دیگر آن در خارج از ایران می‌پردازد و می ‌کوشد ویژگی‌های ظاهری و متنی منحصربه‌فرد این مصحف را نشان دهد که در پاره‌ای موارد، مانند بازتاب قرائات شاذ و نادر و رسم‌الخط کلمات، جالب و کم‌نظیر است.

Folios of an old Qur’an, scattered around the world, In the Reza Abbasi Museum, Tehran

Old Qur’ans, belonging to the early Islamic centuries, particularly the first three centuries, are rare and, for that reason, precious. Folios of one of the few Kufi copies of the Qur’an are kept at Tehran’s Reza Abbasi Museum. Although the folios are separate from one another, and even dated differently ranging between 3rd4th centuries, indeed, they all belong to the same Qur’an. Since nearly forty years ago, other folios of this holy book have found their way to London auctions and, from there, to museums and private collections in other parts of the world, their transcription date having been reckoned at the 2nd century A.H. and the Abbasid time. The present article tries to explore and introduce the existing 9 folios of the Qur’an in the Reza Abbasi Museum as well as some other folios outside of Iran, with a view to demonstrating its unique visible as well as textual features of this Qur’an, some of which, such as the rare readings and orthography of words, are exceptionally interesting.