چند قاعده در کشف تصحیفات متون

تصحیفْ بدخواندنِ کلمه است به‌گونه‌ای که معنای آن تغییر پذیرد. تصحیف ممکن است به دلایل مختلف به متون راه یابد؛ یکی از مهم‌ترین آن‌ها می‌تواند شباهتِ ظاهری حروف الفبا باشد. در مقالۀ حاضر تلاش شده است تا بر پایۀ شکل ظاهری حروفِ الفبا، برخی از گونه‌های تصحیف و بدخوانی، در دسته‌هایی منظّم تبیین شود. در این دسته‌بندی‌، به حروفی که اختلاف آن‌ها تنها در نقطه‌گذاری است (نظیر «ب» و «ت» و «پ» و «ث») پرداخته نشده است و تنها حروفی بررسی شده‌اند که در نگاه نخست ممکن است شباهتی آشکار به هم نداشته باشند (نظیرِ «ک» و «ل»). این مقاله زمینه‌ای خواهد بود برای تصحیح برخی از تصحیفاتِ راه‌یافته به متون، و راهکاری پیشنهاد می‌کند تا به کمک آن، مصحّحانی که در خوانش برخی کلمات مشکل دارند، بتوانند به صورت صحیح آن‌ها دست یابند.

A few rules for discovering misreadings (taṣḥeef) in Persian texts

Taṣḥeef means: reading a word in such a way that its meaning changes. Taṣḥeef may find its way into texts due to differing reasons; a very important one being the outward resemblance among the letters of alphabet. In the present article, attempts have been made to clearly classify some of the forms of taṣḥeef and bad reading. In this classification, letters whose differences are limited only to their punctuation (noqtehgozāri), such as ب، ث، ت، پ(b, p, t, th respectively)have not beenaddressed. Only those letters have been dealt with that may, at first glance, appear to have no apparent resemblance to each other, like ک and  ل(k and l respectively). This article could serve as a preparatory basis for emending some of the misreadings that have occurred in certain texts, proposing guidelines to be used by redactors who have difficulty in reading certain words.