تقابل رفتارگرایی و نهادگرایی در علوم سیاسی

رهیافت نهادی به عنوان یکی از مکتب‌هایی که در آن نظریه و روش وجود دارد به ارایه‌ی گزاره‌هایی در مورد علل و نتایج نهادهای سیاسی می‌پردازد، و به ارزش‌های سیاسی لیبرال ـ دموکراسی اعتقاد دارد. نهادگرایان تصمیم افراد را در ساختار نهادها تحلیل می‌کنند و در تحلیل‌های خود برای «نهاد» اولویت قایل می‌شوند. ویژگی‌های اصلی نهادگرایی قدیم عبارتند از: قانون‌گرایی، ساختارگرایی، کل‌گرایی و تحلیل هنجاری. نهادگرایی جدید را می‌توان با مفاهیمی همچون تمرکز بر قواعد، مفهوم غیر رسمی نهاد، پویایی نهاد، موضع ارزشی‌ ـ انتقادی، ناپیوستگی نهاد و ادغام از نهادگرایی قدیم بازشناخت. پس از جنگ جهانی دوم، دانش علوم سیاسی بیشتر به فرضیات فردگرایانه‌ی رفتارگرایی و انتخاب عقلایی معطوف گردید. هر کدام از این رهیافت‏ها بر این فرض استوار بودند که افراد، به‌طور خودمختارانه و مبتنی بر نشانه‏های روان‌شناسی اجتماعی یا محاسبه‌ی عقلانی از سود شخصی خودشان، عمل می‌کنند. از طرفی رفتارگرایان معتقدند که نهادهای رسمی یا غیر رسمی به افراد جهت‌گیری نمی‌دهد؛ بلکه انتخاب‏هایشان به دست خود آنها ساخته می‏شود.