بررسی کاربست نظریه اخلاقی پیامدگرایی در تابع رفاه اجتماعی فایده‌گرایان

مقدمه و اهداف : از برخی سیاست‌های اقتصادی مانند سیاست‌های درآمدی انتظار می‌رود تغییراتی در توزیع یا بازتوزیع درآمد ایجاد کنند که به آن بایسته‌های رفاهی می‌گویند؛ مانند اینکه وضعیت فقرا بهبود یابد و از ثروت و درآمد برخی افراد جامعه کاسته شود. بایسته‌های رفاهی در دانش اقتصادی مربوط به رفاه اجتماعی مورد بحث و کاوش قرار می‌گیرند. این بایسته‌ها با ارزش‌ها و نظریه‌های اخلاقی کاملاً عجین‌اند.سابقه استفاده از نظریات اخلاقی در اقتصاد رفاه به ابتکار پیگو در وارد کردن فایده‌گرایی بنتام در نظریه اقتصاد رفاه خویش برمی‌گردد. پس از او تردیدهایی درباره صلاحیت اقتصاددانان برای ورود به قلمرو هنجاری و داوری درباره وضعیت‌های رفاهی مطرح شد، که در نتیجه برخی کوشیدند با محوریت بهینگی پارتو ساحت اقتصاد رفاه را از مباحث هنجاری عاری کنند؛ ولی برگسون با ابداع تابع رفاه اجتماعی نشان داد می‌توان نظریات اخلاق هنجاری را به‌گونه‌ای در اقتصاد رفاه وارد کرد که هم به علمیت آن خدشه‌ای نرسد و هم بتواند از سیاست‌های رفاهی هنجاری پشتیبانی کند.یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین نظریه‌های اخلاق هنجاری که از فلسفه اخلاق برای درج در تابع رفاه اجتماعی عاریه گرفته شده، نظریه فایده‌گرایی است. این نظریه اخلاقی در تابع رفاه فایده‌گرایان به‌عنوان اصل موضوع پذیرفته شده است؛ اما علی‌رغم کاربست دیدگاه اخلاقی فایده‌گرا در ضمن تابع رفاه اجتماعی، هنوز چگونگی ارتباط میان این مبحث اخلاقی و تابع رفاه اجتماعی چندان روشن نیست؛ از این‌رو به‌نظر می‌رسد پرداختن به شفاف‌سازی مفاهیم و ویژگی‌های نظریه اخلاقی فایده‌گرا و تابع رفاه اجتماعی، به‌عنوان مقدمه و تبیین چگونگی کاربست نظریه اخلاقی فایده‌گرا در تابع رفاه فایده‌گرایان از جمله مباحث ضروری است که در این جستار مورد کاوش قرار می‌گیرد.روش: توابع رفاه اجتماعی، در آثار مربوط به آن، به صورت توابع ریاضی و به روش ریاضی ارائه می‌شود؛ از سوی دیگر فایده‌گرایی به عنوان نظریه‌ای هنجاری در فلسفه اخلاق به صورت توصیفی بیان می‌شود. این دوگانگی در روش، ارائه مقاله‌ای در باره «بررسی کاربست نظریه اخلاقی پیامدگرایی در تابع رفاه اجتماعی فایده‌گرایان» را برای نگارنده بسیار دشوار می‌ساخت. از این‌رو به ناچار، باید عناصر اصلی تابع رفاه اجتماعی از بیان ریاضی به توصیفی تغییر داده می‌شد تا همگونی در روش ایجاد و در نتیجه امکان ارتباط برقرار کردن میان این‌دو موضوع، به ظاهر متفاوت، فراهم می‌شد. پس از تغییر بیان ریاضی به توصیفی، با تحلیل و موشکافی در مفاهیم تابع رفاه اجتماعی به عنوان مبحثی اقتصادی و فایده‌گرایی به عنوان نظریه‌ای در اخلاق هنجاری ارتباط میان این‌دو میسر شد و بحث از این کاربست به سرانجام رسید .

a study on the application of the moral theory of consequentialism in the social welfare function of utilitarians

introduction and objectives: some economic policies, such as income policies, are expected to create changes in the distribution or redistribution of income, which are called welfare needs, such as improving the condition of the poor and reducing the wealth and income of some people in society. welfare requirements are discussed and investigated in economic knowledge related to social welfare. these requirements are completely intertwined with moral values ​​and theories.the history of using moral theories in welfare economics goes back to pigou’s initiative to introduce bentham’s utilitarianism into his theory of welfare economics. after him, doubts were raised about the competence of economists to enter the normative realm and judgment about welfare situations, as a result of which some tried to free the area of ​​welf  are economics from normative discussions by focusing on pareto optimality; but by inventing the social welfare function, bergson showed that it is possible to introduce normative ethics theories into welfare economics in such a way that it does not harm its science and can support normative welfare policies. one of the most important and famous theories of normative ethics borrowed from the philosophy of ethics to be included in the function of social welfare is the theory of utilitarianism. this moral theory has been accepted as the main subject in the welfare function of utilitarians, but despite the application of the utilitarian moral point of view in the social welfare function, the relationship between this moral issue and the social welfare function is still not very clear; therefore, it seems that clarifying the concepts and the characteristics of the utilitarian moral theory and the social welfare function, as an introduction and explanation of how to apply the utilitarian moral theory in the utilitarian welfare function, is one of the essential topics that will be examined in this essay.