علت گرایی ودلیل گرایی درعلوم اجتماعی

قانون‎مداری یا قاعده‏مداری جهان اجتماعی و اتخاذ موضع مستدل درباره سهم هریک، یکی از مسائل بنیادین فلسفه علوم اجتماعی است. رویکرد قانون‏مدار با مرجعیت الگویی علوم طبیعی و تلقی جهان انسانی به‌عنوان بخشی از قلمرو جهان طبیعی با ویژگی‏هایی متمایز، هدف علم اجتماعی را تبیین روابط علّی و معلولی میان کنش‏ها/پدیده‏های اجتماعی و کشف قانون به شیوه‏ای قیاسی می‏داند؛ درحالی‌که رویکرد قاعده‏مدار، با اعتقاد به نیت‏مندی، معناداری، هنجارمندی،‎ زمینه‏مندی و غایت‏مندی کنش‏های انسانی، هدف علم اجتماعی را فهم تفسیری (همدلانه یا هرمنوتیکی) یا تفهم پدیده‏های انسانی و شناخت و استنباط دلایل کنشگران می‏داند. جمعی نیز به صورت تلفیقی، هدف این علوم را توامان، تفهم وتبیین یا تفهم تبیینی انگاشته‏اند؛ عده‏ای نیز با خوانش علّی از دلایل،‎ و نقش علّی آنها در کنش،‎ موضع علت‏گرایانه را هرچند با تفسیری متفاوت، تقویت کرده‏اند. نوشتار حاضر درصدد است تا این منازعه عمیق و تعیین‏کننده را همراه با مبانی و مفروضات و آثار و نتایج مفهومی و روشی مترتب بر هریک از مواضع مرجح را مورد بحث و بررسی قرار دهد. روش این مطالعه در مقام گردآوری، اسنادی و در مقام تحلیل و ارزیابی،‎ مفهوم‏کاوی و اعتبارسنجی مویدات اثباتی و تاییدی هریک از رویکردهای یادشده است.

the rule governed and law governed

the rule of law of the social world and the taking of a reasoned position on the contribution of each is one of the fundamental issues of the philosophy of social sciences. the law-based approach with the model authority of the natural sciences and the perception of the human world as part of the realm of the natural world with distinctive features, the purpose of social science to explain the causal relationships between social actions / phenomena and the discovery of law in a way knows deductive; while the rule-based approach, believing in the intentionality, meaningfulness, normativeness, contextuality and purposefulness of human actions, the goal of social science is interpretive understanding (empathetic or hermeneutic) or understanding of human phenomena and cognition and inference knows the reasons of the actors. collectively, they have considered the purpose of these sciences as combination, understanding and explanation or explanatory understanding; others have reinforced the causal position, albeit with a different interpretation, by reading it causally, and their causal role in action.the present article seeks to discuss this deep and decisive conflict along with the principles, assumptions, effects, and conceptual results and methods of each of the preferred positions. the method of this study is as a collection, documentation and as an analysis and evaluation, the concept of mining and validation of the affirmative and affirmative evidence of each of the mentioned approaches.