بررسی چالش‌ها و راهکارهای ارتقای عملکرد هیات‌های امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور

  مقدمه: فلسفه وجودی هیات‌های امنای دانشگاه‌ها این بوده است که یک مرجع قانون‌گذار در راس هرم سازمانی موسسات آموزش عالی جهت اداره و نظارت بر کلیه امور دانشگاه (آموزش، پژوهش و خدمات) استقرار یابد. با توجه به چشم‌انداز 20 ساله نظام جمهوری اسلامی لازم است عملکرد این نهاد مهم نیز با اهداف و اسناد بالادستی همسو شده و ارتقا یابد. این مطالعه به بررسی چالش‌ها و راهکارهای ارتقای عملکرد هیات‌های امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور و دبیرخانه‌های آن پرداخته است.   روش کار: این یک مطالعه توصیفی است. جامعه مورد مطالعه، اعضا و مسوولان دبیرخانه‌های هیات های امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بود. اطلاعات در زمینه چالش‌ها و راهکارهای ارتقای عملکرد هیات های امنا به طریق پرسشنامه کتبی از اعضای هیات امنا جمع‌آوری شد؛ در مجموع 140 نفر پاسخ دادند. برای بررسی مشکلات و راهکارهای ارتقای عملکرد دبیرخانه، تعداد شش جلسه بحث گروهی متمرکز با مسوولان دبیرخانه‌های هیات امنای دانشگاه‌ها برگزار شد.   یافته‌ها: میزان رضایت اعضای هیات امنای پاسخ‌دهنده از: اجرایی شدن مصوبات هیات امنا در دانشگاه، ترکیب اعضای هیات امنای فعلی مندرج در قانون تشکیل هیات امنا، شیوه انتخاب اعضای هیات امنا، «ساز و کار نظارتی» وزارتخانه بر هیات‌های امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی، ساختار فعلی (دبیرخانه، کارشناسان، فرآیندهای کاری) هیات‌های امنا و مجموع اختیارات تصریح شده در قانون تشکیل هیات‌های امنای دانشگاه‌ها و ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه «زیاد» بود؛ و میزان رضایت از عملکرد هیات امنا در جذب کمک‌های بخش خصوصی و مشارکت مردم کم بود. شرکت کنندگان معتقد بودند که ترکیب اعضای هیات‌های امنای فعلی باید با نمایندگان اساتید و مردم تکمیل شود.   نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، پیشنهاد می‌شود زمینه اصلی قانون هیات امنا از مسایل مالی و معاملاتی به «سیاست‌گذاری، دیده‌بانی کلان و نظارت عالی بر اهداف دانشگاه‌ها» تغییر یابد. دبیرخانه اجرایی دارای نظم و نظام با نیروی انسانی توانمند در درون دانشگاه‌ها مصوب و استقرار یابد. وزارت بهداشت ضمن اعتقاد واقعی به استقلال دانشگاه‌ها، توانمندسازی اعضای هیات امنا را در اولویت قراردهد و با ایجاد نظام کارشناسی و مشاوره در ستاد وزارت بهداشت و برقراری آموزش‌های هدفمند برای آنان این ایده را عملی کند. سیاست‌های تشویقی و رقابتی بین هیات‌های امنای دانشگاه‌ها و ایجاد سیستم نظارت بر عملکرد هیات‌های امنا در کوتاه‌مدت خواهد توانست عملکرد این نهادها را ارتقا دهد.