تحلیل مشکلات پژوهش حیطه دندان ‌پزشکی و راهکارهای اصلاحی آن در ایران (یک مطالعه کیفی)

دریافت: 26/2/92 پذیرش: 9/8/92   مقدمه: رشد علمی ایران طی سال‌های اخیر بسیار چشمگیر بوده است. در این میان تولیدات علمی رشته دندان‌پزشکی نقش مهمی در روند افزایش تولیدات علمی کشور داشته‌اند. با وجود افزایش روز افزون علاقمندان به امر پژوهش، متاسفانه عوامل باز دارنده متعددی در راستای انجام پژوهش به نحو مطلوب و استفاده از نتایج آن‌ها وجود دارد. هدف مطالعه حاضر شناسایی مشکلات پژوهش دندان‌پزشکی در کشور و ارایه راهکارهای مطلوب جهت اصلاح آن‌هاست.   روش کـار: در مطالعه حاضر مشکلات پژوهش در حیطه دندان‌پزشکی طی یک بحث گروهی با استفاده از مدل بحث گروهی اسمی با حضور جمعی از بهترین دندان‌پزشکان و کارشناسان فن، به صورت عمیق تحلیل گردید. بحث گروهی اسمی با حضور 22 نفر از افراد با سابقه طولانی مدیریتی در سطوح مختلف دانشگاهی وکشوری و طی چهار مرحله: 1) لیست کردن مشکلات؛ 2) دسته‌بندی مشکلات؛ 3) وزن‌دهی؛ و 4) ارایه راهکارانجام شد.   یافته‌ها: از 45 گزینه یا مورد مطرح شده در بحث گروهی به عنوان مشکلات پژوهش در دندان‌پزشکی ایران، 28 مورد مربوط به سیاست‌ها و عملکرد داخل دانشگاه‌های علوم پزشکی (حیطه نقطه ضعف) و 17 مورد مربوط به سطوح خارج از دانشگاه (حیطه تهدید) بودند. میانگین کلی وزن مشکلات حیطه نقطه ضعف در دو بعد اهمیت و امکان تاثیرگذاری به ترتیب 73/11 و 74/12 از 20 بودند. در حیطه تهدیدات، میانگین کلی وزن برای تمام موردها، در دو بعد اهمیت و امکان تاثیرگذاری به ترتیب 89/9 و 12/10 به دست آمدند. از 115 راهکار ارایه شده توسط افراد شرکت کننده در بحث، 72 مورد مربوط به حیطه نقطه ضعف و 43 مورد مربوط به حیطه تهدید بودند. نتایج نشان داد که ایجاد یک واحد سیاست‌گذاری مشخص (دبیرخانه) به عنوان هماهنگ کننده تحقیقات دندان‌پزشکی در کشور به منظورتعیین اولویت‌های پژوهش دندان‌پزشکی (در سطح ملی و محلی) با محوریت ارتقای سلامت جامعه و هدفمند کردن تحقیقات از مهم‌ترین راهکارهای قابل اجرا در راستای ارتقای پژوهش دندان‌پزشکی در کشور می‌باشد.   نتیجه‌گیری: با توجه به این که مشکلات درونی دانشگاه‌ها اهمیت بیشتری نسبت به مشکلات بیرونی داشتند، به نظر می‌رسد بایستی در مدیریت درون دانشکده‌ای تغییراتی صورت پذیرد تا بتواند بهتر اعضای هیات علمی و محققان را با مشکلات جامعه آشنا کند، ایشان را به انجام تحقیقات مربوطه ترغیب نماید و نتایج پژوهش‌ها را منتشر نماید. لازم به ذکر است در این مسیر می‌بایست زیرساخت‌های لازم مانند توانمندسازی نیروهای محقق، افزایش امتیازات تحقیقات و همچنین ارایه تسهیلات لازم برای تسریع امر فراهم گردد.