بررسی روند سیزده ‌ساله هزینه ‌های کمرشکن و فقرزای سلامت در ایران: 1390 الی 1402

مقدمه: حفاظت مالی یکی از ابعاد مهم پوشش همگانی سلامت و از اصلی‌ترین اهداف نظام‌های سلامت است که رصد و پایش شاخص ‌های مربوط به آن برای سیاست‌گذاران اهمیت زیادی دارد. از مهم‌ترین شاخص های حفاظت مالی، مواجهه با هزینه‌های کمرشکن و فقرزای سلامت می باشد. هدف از این مطالعه بررسی روند سیزده‌ساله مواجهه خانوارهای کشور با هزینه‏ های کمرشکن و فقرزای سلامت است. روش کار: این مطالعه یک تحلیل مقطعی ثانویه بر روی داده‏‌های پیمایش مبتنی ‏بر جمعیت ملی هزینه -درآمد خانوار از سال 1390 الی 1402 است که توسط مرکز آمار ایران انجام شده است. روند هزینه ‏های کمرشکن و فقرزای سلامت به‏ تفکیک نوع خدمت، پنجک هزینه‌ای و محل سکونت خانوار مورد بررسی قرارگرفته است. یافته ها: نسبت خانوارهای مواجهه ‏یافته با هزینه‌های کمرشکن سلامت (هزینه سلامت برابر یا بیشتر از 25 درصد از کل هزینه‎های مصرفی خانوار) از 3.10 درصد (1390) به 2.85 درصد (1402) رسیده است. این نسبت برای خانوارهای شهری و روستایی در این مدت به‏ ترتیب از 3.01 و 3.30 درصد به 2.55 و 3.86 درصد و در پنجک‌های فقیرتر و ثروتمندتر به‏ ترتیب از 1.28 و 6.31 درصد به 1.99 و 5.14 رسیده است. نسبت خانوارهای مواجهه ‏یافته با هزینه‌های فقرزای سلامت (با روش سازمان جهانی بهداشت) از 0.60 درصد در سال 1390 به 0.80 درصد در سال 1402 و این نسبت برای خانوارهای شهری و روستایی به‏ ترتیب از 0.32 و 1.29 درصد به 0.40 و 2.11 درصد رسیده است. نتیجه‏ گیری: روند افزایشی مواجهه با دشواری‌های مالی در پنجک فقیرتر در ایران به‏ طور مشخصی دستیابی به پوشش همگانی سلامت را با مشکل مواجهه خواهد نمود و نشان می‎دهد حفاظت مالی نیازمند مداخلات جدی ‏تر می‌باشد.

investigating the thirteen-year trend of catastrophic and impoverishing health expenditures in iran: 2011–2023

introduction: financial protection against the health expenditures is one of the important dimensions of universal health coverage (uhc) and a major goals of health systems. monitoring and tracking indicators related to it are of great importance for policymakers. the aim of this study is to examine the eleven-year trend in households’ exposure to catastrophic health expenditures (che) and impoverishing health expenditures (ihe). methods: this study is a secondary analysis on the 2011 to 2023 data from the national household income expenditure survey, obtained from the statistical center of iran. the trend in households’ exposure to che and ihe was analyzed by type of service, the expenditure quintile and the place of residence.results: the proportion of households exposed to che (health expenditures exceeding 25% of total household expenditure) increased from 3.10% in 2011 to 2.85% in 2023. in urban and rural households, this proportion changed from 3.01% and 3.30% to 2.55% and 3.86%, and in poorest and richest quintiles from 1.28% and 6.31% to 1.99% and 5.14% respectively. the proportion of households exposed to ihe increased from 0.60% in 2011 to 0.80% in 2023. this proportion in urban and rural households reached from 0.32% and 1.29% to 0.40% and 2.11% respectively.conclusion: the increasing trend of financial hardship among the poorest quintile in iran will significantly hinders the achievement of uhc, suggesting the necessity of more serious interventions.