بررسی اثرات عوامل اقتصادی و اجتماعی بر سلامت در ایران

مقدمه: سلامت افراد در جامعه تحت تاثیر متغیرهای محیطی، اقتصادی و اجتماعی قرار می‌گیرد که توجه به آنها از بعد سیاست گذاری و کاهش نابرابری‌ها، مدیریت و کنترل تقاضا برای خدمات سلامت بسیار مهم است. براین اساس، هدف از پژوهش حاضر تعیین اثرات برخی عوامل اقتصادی-اجتماعی بر سلامت است.روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی و مقطعی است. در مرحله اول، متغیرهای وابسته و توضیحی در پاسخ به سوال پژوهش مبنی بر برآورد اثرگذاری عوامل اقتصادی و اجتماعی بر شاخص های سلامت شناسایی شدند. در مرحله دوم داده های مورد نیاز برای متغیرهای در نظر گرفته شده در پژوهش از منابع موجود و در دسترس استخراج شد و در مرحله سوم، با استفاده مدل آماری و تحلیلی تخمین رگرسیونی، همبستگی بین متغیر‌های وابسته و توضیحی یا اثرگذار مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت. یافته ها: متغیرهای مورد مطالعه، شامل مجموعه ای از عوامل اقتصادی- اجتماعی و شاخص‌های سطح سلامت از جمله سطح درآمد خانوار، وضعیت اشتغال، نرخ مشارکت اقتصادی در جامعه، بُعد خانوار، قیمت خدمات سلامت، جمعیت سوء تغذیه کودکان زیر 5 سال، سال های امید  زندگی و سال های عمر از دست رفته کودکان زیر یک سال به علت مرگ بودند. نتیجه تخمین ضرایب کشش در معادلات نشان می دهد که کشش شاخص سلامت امید زندگی نسبت به درآمد، شاخص قیمت سلامت، نرخ بیکاری، بعد خانوار به ترتیب (0.023)، (0.060)، (0.010-)و(0.171-) در سطح معنا‌داری زیر 4درصد برای همه متغیرها به جز نرخ بیکاری بوده و کشش شاخص سوءتغذیه کودکان زیر 5 سال نسبت به درآمد، شاخص قیمت سلامت، نرخ مشارکت اقتصادی و بعد خانوار به ترتیب (0.601)، (1.430)، (1.733-)و(2.268) در سطح معنا‌داری زیر 8درصد برای همه متغیرهای معادله به جز نرخ مشارکت اقتصادی است. حجم نمونه در جمعیت سوءتغذیه کودکان 19270 نفر از کودکان زیر 5 سال استان‌های کل کشور و حجم نمونه در متغیرهای اقتصادی اجتماعی کل جمعیت کشور در سال 1395 بود.نتیجه گیری: در این پژوهش به منظور بررسی تاثیرگذاری عوامل اقتصادی-اجتماعی موثر بر سلامت، تاثیر عواملی از جمله درآمد خانوار، وضعیت اشتغال، نرخ مشارکت اقتصادی در جامعه، بُعد خانوار، قیمت خدمات سلامت بر شاخص های سلامت و بیماری با تشکیل تابع سلامت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این اکثر این عوامل بر سلامت جامعه موثر هستند و سیاست‌گذاران سلامت با توجه به این عوامل می توانند بر سلامت و نابرابری‌های سلامت، تقاضا برای خدمات سلامت و هزینه های سلامت تاثیرگذار باشند. 

estimating the effects of the economic and social factors on health in iran

introduction: health is determined by a wide range of factors including environmental, economic and social factors, which are becoming a key focus for policy-makers in terms of reducing health inequity and improving overall health outcomes. the aim of this study is to estimate the effects of some socio - economic factors on health in iran.methods: the present study is an analytical cross - sectional study. in the first step, the dependent and explanatory variables were identified to answer the research questions. then in the second step, the required data for the analysis were extracted from available resources. next in the third step, using statistical and regression models, the correlation between dependent and explanatory variables were tested. data were extracted from multiple sources including annual reports of the national statistical center (census), stepwise approach to ncd risk factors surveillance survey -steps 2016 (n=30541) and the study of the children’s health profile 2017: anthropometry, development, nutrition (n=19270).results: the study variables included a range of socio - economic and health factors including, household income, unemployment rate, family size, health price, mortality rate of children under age 1, malnutrition rates of children under age 5 and years of lost life due to the mortality of children under 1 year. the estimation of the elasticity coefficients indicated that the elasticity of life expectancy in relation to income, health price, unemployment rate and family size was (0.023), (0.060), (-0.010), (-0.171), respectively and all variables except unemployment rate were statistically significant with a p-value <0.04. the coefficient of elasticity of malnutrition among children under 5 years of age in relation to the income, health price, economic participation rate and family size was (0.601), (1.430), (-1.733), (2.268) respectively and all variables, except economic participation rate, were statistically significant with a p-value <0.08.conclusion: in this study, the effect of a number of socio-economic factors on health were evaluated through the estimation of the health functions. the results showed that most of these factors could affect health and hence, policy makers should consider them to address health inequity and improving overall health outcomes.