ابتکار قانون‌گذاری در بخش سلامت: مطالعه تطبیقی ده دوره قانون‌گذاری در مجلس شورای اسلامی ایران

مقدمه: قانون ابزاری مهم برای تحقق سیاست‌های حوزه سلامت است و بسیار مهم است که قانون‌گذاری در این حوزه، طبق رویه‌های «قانون‌گذاری خوب» صورت پذیرد. براساس تشریفات قانون‌گذاری در ایران، ابتکار قانون‌گذاری در تقدیم لایحه از سوی دولت و طرح از سوی مجلس صورت می‌گیرد. هدف این مطالعه بررسی قوانین مصوب حوزه سلامت از منظر ابتکار قانون‌گذاری است. روش کار: پژوهش حاضر مطالعه‌ای تطبیقی بوده و محیط پژوهش مشتمل بر ده دوره مجلس شورای اسلامی است. قوانین مصوب، طرح‌ها و لوایح ارائه شده در هر دوره مجلس شورای اسلامی احصا و استخراج شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: در ده دوره قانون‌گذاری از مجلس اول تا دهم بهترتیب 60 ،53 ،46 ،48 ،46 ،39 ،40 ،44 ،39 و 37 طرح  و لایحه در حوزه سلامت ارائه شده‌اند که از این بین به ترتیب ادوار 36، 31، 27، 31، 28، 22، 25، 29، 8 و 14 قانون در این حوزه به تصویب رسیده‌اند. ابتکار قانون‌گذاری ده دوره مجلس در حوزه سلامت بیشتر از طریق لایحه بوده اما نسبت بین طرح و لایحه در ادوار مختلف متفاوت است. هر چه به زمان حال نزدیک می‌شویم از تعداد قوانین مصوب در حوزه سلامت کاسته می‌شود. نتیجه‌گیری: بالاتر بودن سهم لوایح از قانون‌گذاری در این مطالعه همخوان با اصول قانون‌گذاری خوب است. در نظام سلامت ایران با وجود تشکل‌های صنفی با قدرت قانون اظهارنظر در طرح‌ها و لوایح انتظار می‌رود ابتکار قانون‌گذاری از طریق طرح نیز رایج باشد. در این شرایط روندها باید به‌ نحوی اصلاح شود تا تعامل میان نهادهای پیشنهاددهنده قانون و نهادهای مبتکر قانون تقویت شود.

legislative initiatives in the health sector: a comparative study of ten legislative terms in the islamic parliament of iran

abstractintroduction: law is an important tool for the realization of health policies and health legislations must be in accordance with “good legislative” procedures. based on the legislative formalities in iran, the cabinet develops the bills and the parliament is the legislative body. the current study aimed to investigate the laws passed in the field of health from the perspective of legislative initiative. methodology: in this comparative study, ten terms of the islamic parliament of iran are investigated. laws and bills submitted in each term were identified and reviewed.results: from the first to the tenth legislature a total of 60, 53, 46, 48, 46, 39, 40, 44, 39, and 37 health-related bills have been presented, of which 36, 31, 27, 31, 28, 22, 25, 29, 8, and 14 laws are passed, which most of them have been bills. in various legislatures, the ratio of bills to plans has been different. as we approach the present, the number of passed health-related laws decreases.conclusion: the higher number of bills, compared to plans, is in line with good legislative principles. due to the existence of powerful associations, which based on the constitution can provide legal comment, the higher number of bills is not unexpected.please cite this article as follows:akhavanbehbahani a, moosavykhatat m. legislative initiative in the health sector: a comparative study of ten legislative term in the islamic parliament of iran. hakim health sys res. 2020; 20(3); 282-293.*corresponding author: department of health, islamic parliament research center of the islamic republic of iran, niavaran st, tehran, iran. tel: (+98)2122801275, e-mail: akhavan@majlis. ir