تغییر نابرابری اجتماعی اقتصادی در مرگ کودکان زیر 5 سال در ایران: تحلیل دو پیمایش ملی

مقدمه: در سال های اخیر کاهش چشمگیری در مرگ کودکان زیر 5 سال اتفاق افتاده است. این که آیا این پیشرفت با افزایش یا کاهش نابرابری در مرگ این کودکان همراه بوده است یا خیر، ناشناخته مانده است.روش کار: در این مطالعه داده های مربوط به دو پیمایش سلامت و جمعیت سال 1379 و 1389 تحلیل ثانویه شد. میزان های مرگ به طور مستقیم به روش تاریخچه باروری کامل تخمین زده شدند. پنجک های اجتماعی اقتصادی با به کارگیری روش تحلیل مولفه های اصلی ساخته شدند. تغییر در نابرابر با استفاده از سه سنجه نسبت شانس ها، میزان های مرگ و شاخص های تجمعی بین گروه های اجتماعی اقتصادی و همچنین معناداری تغییر در نابرابری از طریق آزمون برتری منحنی تجمعی بررسی شد.یافته ها: نسبت شانس مرگ زیر 5 سال در فقیرترین پنجک نسبت به ثروتمندترین پنجک در سال 1379 از 1.98 (95 % ci = 1.64 - 2.3) به1.85 (95 % ci = 1.13 - 3) در سال 1389 کاهش یافته بود. بیش ترین میزان کاهش مرگ زیر 5 سال (52.3٪) در ثروتمندترین پنجک دیده شد. شاخص تجمعی مرگ زیر 5 سال به طور معناداری از 0.17 در سال 1379 به 0.14 در سال 1389 کاهش داشتنتیجه گیری: علی رغم کاهش اساسی در مرگ کودکان زیر 5 سال، هنوز نابرابری در مرگ کودکان به ضرر گروه های فقیر جامعه در ایران وجود دارد. تمرکز بر برنامه های سلامت کودکان حامی فقرا به همراه برنامه های عدالت محور در دیگر بخش های اجتماعی اقتصادی، میتوانند نابرابری در مرگ کودکان زیر 5 را بیش تر کاهش دهند.

SocioEconomic Inequality Changes in UnderFive Mortality in Iran: Two National Surveys Analysis

SocioEconomic Inequality Changes in UnderFive Mortality in Iran: Two National Surveys AnalysisMostafa Amini Rarani 1 (MSc, PhD), Arash Rashidian 2, 3* (MD, PhD), Ardeshir Khosravi 4 (PhD) Mohammad Arab 2 (PhD), Ezatollah Abbasian 5 (PhD)1 Health Management and Economics Research Center, Isfahan University ofMedical Sciences, Isfahan, Iran2 Department of Health Management and Economics, School of PublicHealth, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran3 Department of Information, Evidence and Research, EasternMediterranean Region, World Health Organization, Cairo, Egypt4 Center for Health Network Management, Deputy for Health, Ministry ofHealth and Medical Education, Tehran, Iran5 Department of Economics, BuAli Sina University, Hamadan, IranAbstractIntroduction: Iran’s trends indicate that substantial reductions have been made in underfive mortality rates. Whether this progress has been accompanied by an increasing or decreasing of the underfive mortality inequality between socioeconomic quintiles is unknown.Methods: We performed a crosssectional secondary data analysis of 2 demographic and health surveys (DHS) conducted in 2000 and 2010 in Iran. Underf ive mortality rates (U5MR) were estimated directly from full birth history. Socioeconomic quintiles were constructed using principal component analysis. We measured change in inequality using the odds ratios, mortality rates and the concentration indices change between socioeconomic groups, as well as testing concentration curves dominance.Results: Underfive mortality odds ratios in the poorest quintile compared with the richest declined from 1.98 (95 % CI = 1.64 2.3) in 2000 to 1.85 (95 % CI = 1.13 3) in 2010. While the U5MR had dropped to 38.6% in the poorest quintile, the highest reduction in U5MR (52.3 %) had occurred in the richest group. Concentration index (CI) of underfive mortality in 2000 was 0.17 (95% CI = 0.2 to 0.1), though in 2010 it had dropped to 0.14 (95 % CI = 0.22 to 0.05), a 17.6% reduction. The findings of concentration curves dominance test of underfive mortality showed that decreasing change in underfive mortality inequality between 2000 and 2010 is statistically significant.Conclusions: Regardless of substantial reduction in underfive mortality rates, socioeconomic inequalities in underfive mortality disfavor the worse off groups still exist. Focusing on new propoor child health strategies alongside with proequity programs in other social and economic authorities may further decrease the underfive mortality across socioeconomic quintiles.Keywords: UnderFive Mortality; Socioeconomic Inequality Change; Concentration Index; Odds Ratio; IranPlease cite this article as follows:Amini Rarani M, Rashidian A, Khosravi A, Arab M, Abbasian E. SocioEconomic Inequality Changes in UnderFive Mortality in Iran: Two National Surveys Analysis. Hakim Health Sys Res 2017; 20(3): 131 141.*Corresponding Author: Department of Health Management and Economics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Poursina Ave, 1417613191 Tehran, Iran. Tel: +982188989128, Fax: +982188989129, Email: arashidian@tums.ac.ir