تحلیل و ارزیابی نقدهای موجود بر نظریه منطقه‌الفراغ شهید صدر(ره)

عنوان منطقهالفراغ که از عناوین ابتکاری شهید سیدمحمدباقر صدر(ره) می‌باشد به جهت عنوان، نوظهور، اما به جهت اندیشه، ریشه در عهد حکومت پیامبر اکرم9 دارد. منطقهالفراغ، در لغت و آن‌چه که از کنار هم قرارگرفتن این دو کلمه دانسته می‌شود؛ یعنی منطقه خالی از حکم که در آن منطقه هیچ حکمی نباشد، اما پذیرش چنین چیزی خلاف روایات و بطلان آن از واضحات است و لذا می‌گوییم منطقهالفراغ به معنای منطقه خالی از حکم الزامی است که ولی امر می‌تواند در آن منطقه که دارای حکم غیر الزامی است با وجود شرایط، آن حکم غیر الزامی را تبدیل به حکمی الزامی نماید و این اندیشه، از آن جهت که برای ولی امر مسلمین و زعیم امت، حق قانون‌گذاری قایل است، ممکن است موجب بروز اشکالاتی شود که چگونه غیر خداوند می‌تواند قانون‌گذاری و تشریع نماید و حال آن‌که قانون‌گذاری از مختصات پروردگار است یا این که احکام اسلام جاودانه است، چگونه ولی امر می‌تواند آن را تبدیل به حکم دیگری نماید که در این نوشتار به پنج اشکال اساسی و پاسخ به آن اشکالات پرداخته شده و نظریه را از این اشکالات، مبرا نموده است.