نظریه اطاعت از حاکم جایر در فقه سیاسی اهل سنت

نظریه اطاعت از حاکم جایر، تاثیر زیادی بر تحولات سیاسی ـ اجتماعی جوامع دارد؛ چرا که قبول یا رد این نظریه می‌تواند نتایج و پیامدهای متفاوتی بر فرآیند تحولات هر جامعه داشته باشد. در فقه سیاسی اهل سنت، اطاعت از حاکم جایر، امری ضروری شمرده شده است؛ گرچه نظریه‌های مخالفی نیز در میان فقهای اهل سنت وجود دارد، اما به دلایلی ـ به مرور زمان ـ این نظریه در صدر نظریه‌های دیگر قرار گرفته است. همین امر تا به امروز مانع شکل‌گیری انقلاب و مبارزات سیاسی در جوامع سنی‌مذهب شده است. اگر چه اخیراً حرکت‌ها و خیزشهایی در جوامع اسلامی اهل سنت آغاز شده است؛ اما این تحولات، ناشی از مبانی فقهی علمای اهل سنت نبوده است. این مقاله به‌دنبال آن است که ضمن بررسی آرای فقها و ادله آنها به بررسی ریشه‌های تاریخی این نظریه پرداخته و مسایل مترتب بر آن را مورد بررسی قرار دهد.